No i jak tam żyjecie na tych nizinach? Hehehehe. Przypomniało mi się, że jak wstawałem w Radkowie i wyjrzałem za okno, zobaczyłem w domu naprzeciwko jakąś kobietę pracującą już po szóstej przy biurku. Matko, ja tu się nie mogę zwlec – pomyślałem – a ona już rąbie na pensję. Są "ludzie-kombajny", naprawdę. Ale nie ma się co śmiać, dni się kurczą i za kilka dób ja sam pognam do roboty. Rano w „Orle” wiatr szalał tak samo jak wieczorem. Pierwszy sms jest od Mamy, z życzeniami miłego dnia. Drugi od Ryby – z prognozą. Ma być czysto do 20-ej, kiedy oczekiwane będą pierwsze opady na Chełmcu – górze, pod którą dziś mam dojść. Przekładałem budzenie dwa razy. Pomyślałem sobie, że skoro pada, to chyba zacznę od razu (po zejściu ze schroniska na Przełęcz) od jakiegoś przejazdu, choćby przez Walim do Głuszycy. Ale ostatecznie zwlokłem się z łóżka i po porannych procedurach i odebraniu dowodu na dole, w kuchni (wczoraj zapomniałem), wyszedłem o godz. 7:50. Chmura wisiała nadal nisko, ale o deszczu nikt już nie pamiętał. Chyba od rana jest sucho, to było tylko chmurne złudzenie i szum wiatru, bo raczej nie padało. Schodzę zatem do Rzeczki i po przeciwnej stronie, trochę poniżej przełęczy, łapię drogę, która pod skosem pnie się do zbocza Moszny. Tak, tak, to nazwa góry. Jak kiedyś, w latach 90. Odwiedzaliśmy „Orła”, a nasza koleżanka ćwiczyła jazdę na nartach, to wszyscy mówili „Sylwia jeździ na Mosznie”, choć nie wiem czy forma poprawna nie jest czasem „Mosznej” – w przypadku góry, rzecz jasna.


Fot: Poranne drogi z Rzeczki do Głuszycy.

Mgła, a raczej szara, niska chmura spowija pola. Sarny reagują z opóźnieniem, nie widząc co się dzieje w tej mlecznej masie. Jeden koziołek wyskakuje w powietrze tuż obok mnie, jak ukłuty szpilką w zadek. Po kilku sprężynowych skokach znika w leśnych zaroślach. Na krzyżówce, której rok temu poświęciliśmy z Magdą chyba z pół godziny, wiem, że należy skręcić w prawo. Zresztą widzę, że pojawiło się już nowe znakowanie. Od tej pory idzie się spacerowo, niewiele do góry, potem w dół. Polnymi drogami obsadzonymi z obu stron, jak w niewielkim zielonym tunelu. Potem szlak trafia do lasu i zdobywam z nim kolejne pagóry: Mosznę, Jaworek i Włodarza, słynnego z tutejszych hitlerowskich sztolni. Łapię szlak niebieski i mijając leśniczego i pracowników przy stertach ściętych świerków zaczynam schodzić do Głuszycy. Droga schodzi stąd stromo, więc zejście nie trwa długo. Na końcu urozmaiceniem krajobrazu są stawy tutejszego PZW, którymi woda kaskadowo przepływa w dół doliny. Strumień wpada do pierwszego stawu efektownym wodospadem.


Fot: Wodospad zasilający stawy nad Głuszycą; Pod dworcem PKP w Głuszycy.

W Głuszycy wchodzę do cukierni, która jest o sto metrów w prawo od szlaku. Kupuję jagodziankę, cztery mikrodrożdżówki z serem (na wagę) i wędruję z tym przez Głuszycę, zajadając w ten sposób śniadanie. Tyłami, z dala od głównych ulic, szlak wychodzi w stronę dworca PKP, a potem zmieniając się z zielonego w żółty (przy dworcu tabliczki), biegnie dalej wzdłuż torów. Jeszcze trochę asfaltu i skręcam w lewo, pod tory, małym tunelem. Zaczyna się wieś Grzmiąca, malowniczo położona wzdłuż głębokiego jaru spadającego z gór. To pierwsze podejście w Góry Kamienne. Sowie zostają za Głuszycą. Dzięki podejściu asfaltem w Grzmiącej, a potem starą drogą zmierzającą serpentynami dalej gdzieś w górę, zyskuję sporo na wysokości w drodze na Jeleniec Mały i Rogowiec. Ten pierwszy szlak mija bokiem. Łączą się tu trzy różne szlaki, które stąd będą podążać dalej granią gór do schroniska „Andrzejówka”, z tą jednak różnicą, że każdy z nich biegnie trochę inaczej – czasem zahaczają one o wierzchołki, czasem biegną spokojnie obok. Ja kontynuuję moim żółtym, co powoduje, że wdrapuję się najpierw na szczyt Rogowca. Jest tu ruina dawnej warowni – zamku Rogowiec czyli to co lubię. Fotografuję to, co zostało z zamku i pędzę dalej.


Fot: Kościół i cmentarz w Grzmiącej; Skalna Brama u stóp Rogowca. Krzyżówka trzech szlaków.

Od tej pory żółty szlak unika już szczytów i biegnie po południowo-wschodniej stronie góry, co jest ważne, bo od zachodu dziś dość mocno dmucha zimnym powietrzem. Droga cały czas wiedzie lasem, na koniec wychodząc coraz wyżej w stronę grani, gdzie pojawia się wielka łąka, a w dole schronisko "Andrzejówka". To Przełęcz Trzech Dolin, piękna lokalizacja z widokiem na Waligórę.


Fot: Leśne drogi ku "Andrzejówce".


Fot: Kopiec Waligóry wydaje się nieproblematycznym wzniesieniem, ale to tylko złudzenie.

Na dodatek dojazd samochodem pod sam obiekt, więc klientów zawsze było tu dość.  Nie wchodzę do schroniska tylko od razu idę na Waligórę (najwyższe wzniesienie Gór Kamiennych). Na nagrody przyjdzie jeszcze czas. Podejście – kto był, ten wie – jest strome, wyciska pot. Drogą dochodzę wygodnie pod stok, po czym zaczyna się ostra jazda. Po raz drugi podczas SpK używam rąk do wchodzenia, z czego pierwsze były Rysy, co jest oczywiste, choćby w przypadku łańcuchów.


Fot: Schronisko "Andrzejówka" od strony wschodniej oraz z podejścia na Waligórę (od południa).

Stromizna na Waligórze jest początkowo bardzo zbliżona do pionu, na dodatek na gliniastym podłożu jest mnóstwo luźnych kamieni, które mogą się łatwo osunąć z nogą. No, ale „dupnięcia” cały czas nie było (od początku SpK), więc może jest „szansa”? Nic z tego, szlak w końcu zaczyna zwroty – raz w lewo, raz w prawo – na mniej stromej części podejścia, po czym od razu pojawia się szczytowy słupek, stojący na bardzo małej polance. Wejście zajmuje mi 20 minut. Na dole, na jednym z kierunkowskazów, napisane jest, że na szczyt jest 2,6 km (może jakimś szlakiem naokoło?). Normalnie, po równym, szedłbym taki dystans około 30-35 minut, a co dopiero pod górę i to z plecakiem, więc coś się chyba pomieszało znakującym, albo faktycznie chodziło o jakąś okrężną drogę.


Fot: Na szczycie Waligóry (G. Kamienne; G. Suche).

Teraz, po zdobyciu góry, mogę oddać się przyjemnościom  w „Andrzejówce”. Na stół ląduje zupa węgierska oraz kotlet serowy z frytkami. Jest dobrze. Zasiedziałem się kilkadziesiąt minut, a to dopiero pół dzisiejszej trasy. Szybkim krokiem w dół osiągam Sokołowsko – wieś, która bardzo mi się podoba. Jest tu wiele ciekawych domów, a mieszkańcy - co widać - cały czas pielęgnują swe otoczenie. Szybka decyzja, bo jest już 16-ta, że idę dalej i to wyższym, założonym w planie szlakiem. Powoli pnę się pod Stożek. U szczytu polany stoi świetny szałas z możliwością urządzenia paleniska w środku zabudowy. Na dachu zaś rośnie murawa. Taki ekologiczny szałasik, datowany na 2003 rok, więc nieźle się trzyma.


Fot: Szałas z ekologicznym dachem pod Stożkiem Małym.

Podejście na Stożek Mały jest tylko malutką przygrywką. Gdy staję pod Stożkiem Wielkim, osłabia mnie widok wspinającej się równiutko pod górę, stromej drogi. Postanawiam odwrócić uwagę od problemu i wspinam się powoli, patrząc tylko pionowo w dół, na stopy, a także pisząc sms do Magdy o dalszej trasie. Dochodzę w końcu do szczytu. Nadal koło wieży widokowej, na drzewie, wisi tabliczka „…żek Wielki”, pierwsze litery chyba się już wypłukały.


Fot: Wieża widokowa na Stożku Wielkim; Widok ze Stożka na Chełmiec (jutrzejszy cel, dziś idę "tylko" do jego stóp).

Nie zatrzymuję się na widokowej wieży, bo czas leci. Zaczynam schodzić po przeciwległym zboczu, w stronę Unisławia Śląskiego. Atrakcją zejścia jest przecięcie ogrodzonej enklawy, w której znajduje się nowo nasadzona uprawa drzew. Przez ogrodzenie z drucianej siatki trzeba dwa razy przejść po prowizorycznych drabinkach, zupełnie jak przez granicę pól w Szkocji.


Fot: Chwilowy tor przeszkód na stokach Stożka Wielkiego.

Zejście daje w kość. Na serio jest strome, zaczynam odczuwać kontuzję łydki, jaką wspomagałem opaską na Hali Krupowej. Po zejściu i przecięciu asfaltu i kolei (pod wiaduktem) rozpoczynam ostatnie męczarnie. Nazywam to tak tylko ze względu na tę łydkę, której mięsień (ścięgno?) z każdym krokiem ciągnie mnie do dołu. Kroczki robię malutkie, ale i tak boli. Jutro wracam do opaski. Najpierw szeroką drogą leśną, a potem starszą, wąską drogą odbijającą w prawo, wznoszę się powolutku w masyw góry Dzikowiec. Mijam miejsce, w którym w zeszłym roku, w maju, kwitły lilie. Nareszcie Polanka. Oznaczone miejsce, dobre na łyk wody i rzut oka na mapę. Zresztą nie tylko na mapę, bo po rzuceniu raz okiem w bok namierzam prawdziwka-giganta, zerkającego na mnie spod małego buczka. Trochę go odsłaniam do zdjęcia, ale potem przykrywam gałązkami i liśćmi, by czuł się tam bezpiecznie. Piękny grzybior!


Fot: Stromy stok Stożka od strony Unisławia Śląskiego; Prawdziwek gigant na Polance pod Dzikowcem.

Na szczyt wybieram szlak zielony, odrobinę dłuższy, ale mijający jeszcze jedno wzniesienie, Sokółkę. Dopiero za Polanką przypominam sobie ten odcinek szlaku. Teraz idę wąską, zarastającą drzewkami ścieżką, która na końcu podnosi się do przełączki, łączy ze szlakiem niebieskim i w ten sposób podąża na szczyt. Trochę wspinania w luźnym brzeziniaku, a potem już drogą na szczytową polankę. Jestem tu o 18:40, więc mimo bolącej nogi z Polanki w 32 minuty, a dłuższy szlak miał na to 45 minut. Z Dzikowca rozciągają się cudne panoramy na calutki Wałbrzych, Góry Wałbrzyskie, w tym Chełmiec – jutrzejsze wyzwanie – a także na Boguszów-Gorce, gdzie pójdę jutro rano.


Fot: Chełmiec oraz Boguszów-Gorce ze szczytu Dzikowca Wielkiego; Jeden z brzeziniaków na mojej drodze...

Spadam, bo robi się ciemno, od chmur! Zgodnie z prognozą Ryby pierwszy deszcz w okolicach Chełmca ma spaść o 20ej, więc przyspieszam koślawego kroku, by jak najszybciej znaleźć się w miasteczku. Przed dworcem w Boguszowie jeszcze tylko tor przeszkód (rozkopana ulica, prace drogowe). Dworzec wygląda jak wyglądał i pewnie tak wyglądał i 10 i 20 lat temu, a może i więcej. Na dodatek pozrywana nawierzchnia z kostki.


Fot: No i kto jest lepszym twórcą? Oto dzieła przyrody i człowieka...

Na dobieg wpadam do jednego ze sklepów, bojąc się, że jest czynny do 20-ej (jestem w nim o 19:50), ale otwarte jest do 21-ej, więc mogę spokojnie wybierać to, co do kupienia. Obkupuję się strasznie i niosę to w osobnej siatce do hotelu „Rodar”. Hotelik jest na samym placu, no, powiedzmy, wejście jest od strony szosy na Wałbrzych. Ostatni pokój, bez łazienki – to dla mnie. Ale jest bardzo fajnie. Pokoik w sumie jest 2-osobowy, ale tu już nikt nie przyjdzie. Prysznic, telefony do rodziny, kanapki z pasztetem, cukierki sezamkowe, delicje… Wszystko wpada do mojej przetwórni kalorycznej. Potem siadam do komputera i wysyłam relację wczorajszą, o dziwo – poszło ładnie i szybko. Piszę więc dzisiejszą i spróbuję zaraz wysłać. Oczy dosłownie mi się zamykają… Jutro wyląduję… no właśnie… Zobaczymy gdzie...

…i deszczu. Tak można by skończyć zdanie z wczorajszej relacji. Najważniejsze, że rano nie padało. Niebo co prawda było pochmurne ze słabymi nadziejami na "będzie lepiej", ale naprawdę bardzo słabymi. Jednak fakt, że nie padało spowodował, że ruszyłem z Granicznej gospody w Radkowie już o 6:50.


Fot: Gospoda Graniczna w Radkowie. Świetne miejsce wypadowe w północne skałki Szczelińca i  okolice Pasterki.

Kontynuacja szlaku żółtego, który ma mnie wyprowadzić w stronę Gór Sowich jest łącznikiem po pagórach i polach między głównymi pasmami. Trochę zawsze się obawiam takich szlaków, bo są one z reguły albo słabo oznakowane, albo zapuszczone, ponieważ rzadko ktokolwiek nimi chodzi – nikt nie ma na nie czasu. Ostatnio byłem bardzo mile zaskoczony oznakowaniem szlaku w poprzek Kotliny Kłodzkiej (Wilkanów – Długopole; czerwony), o czym pisałem (listewki, świeże znaki na drzewkach). Z rynku (ratusz w remoncie, uliczki nowo wybrukowane, bardzo ładne miasteczko, tak na marginesie) idę w dół i po dwóch zakrętach, skręcam z głównej szosy na drogę do Tłumaczowa. Oprócz wstecznego pejzażu z Radkowem i masywem Szczelińca oraz jego kontynuacji po czeskiej stronie (Broumovske Steny) "przeżywam" głównie stary, popękany asfalt, gliniaste ślady przepływającej przez drogę „dużej wody”, no i pogodę, która lada moment przywali, nie ma siły. Po dwóch większych pagórach, droga dochodzi do małej wsi Gajów. Widać tylko kilka domów, ale jest tu także miejsce noclegowe, a gdzieś w prawo drugie, o czym informuje drogowskaz. Właśnie z tej drogi wyjeżdża golf, a jego kierowca chce się kierować w tą samą stronę, co ja. Otwiera szybę i chce mi najwyraźniej zaproponować podwiezienie, ale ja, wyprzedzając pytanie pokazuję już ręką, że nie i głośno dziękuję. Facet śmieje się na głos i kręci głową. Pewnie takiego wariata tu jeszcze nie było. No i zaraz po tym zdarzeniu zaczyna leciutko kropić (pokarało chojraka, tak?). Chwilę wyczekuję z peleryną, ale zaraz jednak sięgam po nią jak po młoteczek do szyby z wyjściem awaryjnym. Jedno szarpnięcie i już mam ją w ręce (była przytwierdzona z boku plecaka, gotowa do walki). No i szczerze powiedziawszy podczas całego dnia zdejmowałem ją tylko w sklepie i schroniskach, bo potem już cały czas padało. Mijam po prawej kopalnię melafirów w Tłumaczowie, a zaraz potem zaczynam schodzić na dół do tej miejscowości.


Fot: Z tyłu zostaje Radków; Kościół w Tłumaczowie.

Od razu widać po starych murach niektórych domostw i stodół, że melafir był tu od dawna wykorzystywany. Wszystkie mury, także przy kościele, są gliniastoczerwone. Za mostem szlak skręca w prawo, wzdłuż głównej szosy biegnącej z granicy, z Broumowa, do Nowej Rudy. Po paru zwodach, schodzi na starą drogę biegnącą równolegle do szosy i do rzeki Ścinawki. Szczerze powiedziawszy brakuje jeszcze trochę opadów, by rzeczka wylała. Jest pełniuteńka brudnej, gliniastej wody, a jej nurt jest więcej niż bystry. Dobrze, że szlak nie przechodzi tu brodem! Chwila regeneracji z batonem na przystanku PKS. Drobne krople deszczu pykają w daszek przystanku, co potęguje wrażenie opadu.


Fot: Nie ma jak popatrzeć sobie na swoje buty i nogawki. Zaraz się człek śmieje i jest mu lepiej.

Dochodzę do wsi Sarny. Wstępuję do sklepu. Lubię takie małe sklepy wiejskie – nie dużo towaru, za ladą dwie panie, a na półce m.in. mydło „Biały Jeleń”. Uzupełniam zasoby batonowo-herbatnikowe i kupuje też jogurt, z którym męczę się po wyjściu (jest zbyt gęsty, by nazwać go pitnym). Szlak obchodzi część wsi dookoła i z jej tyłu wychodzi w pola. Od tej pory zaczyna się przygoda. Przede wszystkim niepotrzebnie zabrałem jogurt w trasę, bo oczywiście nie ma gdzie wyrzucić kubeczka. Zawziąłem się i postanowiłem donieść go do następnego kosza. Po długiej, łatwej drodze dochodzę do przejścia pod torami kolejowymi i za nim skręcam w lewo. Otwiera się przede mną tragiczny widok glinianej zalanej rynny, którą mam iść. Beznadziejna ciapa.


Fot: Gliniane atrakcje; Zielone kamienie kontrastują z tutejszą gliną.

Brzeżkiem, chyłkiem, wypięty do jeżyn tyłkiem (prawie rap!), a z twarzą nad tym bajorem przesuwam się dalej. Pelerynę zaciągają mi na głowę krzewy róży – to są ekstrema! Ale nic, nie poddaję się, na dodatek buty wciąż suche w środku, szczerze mówiąc nie wiem dlaczego – miały już okazję dawno wchłonąć co nieco. Ale co nie teraz się wydarzy, zdarzy się wkrótce i po kolejnych polanach trawiastych wszystko wraca do normy – już jest wilgotno. Trawa na łąkach jest wodą samą w sobie. Wszystko jest wodą! Nawet woda. Każde źdźbło ma na sobie 100 kropel. Zimnych. Jak nogi mokną, jedynym sposobem, by nadal zachować komfort jest utrzymać tempo marszu, by stopy były cały czas zagrzane, więc grzeję pod górkę, której kulminacja na mojej mapie ma nazwę Krępiec. Góra Frustracji – to moja nazwa. Jest tak szaro i szumi deszcz, że nie zauważamy się z jakąś sarną, którą mijam o jakieś 5 metrów na zupełnie otwartej przestrzeni. W ostatniej chwili ona skacze w bok. Słyszę jej dmuchnięcie nosem. Chyba niedowierza, bo chwilkę po skoku staje znowu i się gapi. No to jej macham i wtedy ucieka już na dobre. Pod nogami droga z czerwonej gliny, jej kolor czasem przechodzi w nienaturalnie jaskrawy, jakby ktoś wylał tu wiadro fluorescencyjnej farby. Przychodzą mi na myśl barwniki stosowane często przez Hindusów, jakie widywaliśmy w woreczkach, sprzedawane na ulicach w Nepalu. Ta glinka nadawała by się do tego rewelacyjnie. Pojawiają się w niej zielone kamienie, które kojarzą mi się ze ścieżkami Gór Sowich, co jest dla mnie wskazówką, że jednak idę w dobrą stronę. Znaki szlaku są bardzo rzadkie. Na jednej z krzyżówek idę domyślnie główną drogą (jak poprzednio na kilku już skrzyżowaniach), ponieważ nie ma żadnego znaku. No i w końcu gubię szlak całkowicie. Widzę jednak z mapy, że wystarczy obejść Krępiec dookoła i także zejdę do Nowej Rudy, tyle że obejdę górę z drugiej strony. No i to kosztuje mnie straszne gliniaste przeprawy, drogami, które użytkowane są tylko przez dziki – są tu tylko ich ślady buchtowania, nic więcej. Okrążam tę cholerną górę i w myślach nazywam ja też na „K”, ale inaczej. Obchodzę, obchodzę i nic. Na dodatek przez okolice jej szczytu ma przechodzić też drugi, zielony szlak – jego śladu też nie ma, a zawijam już pod szczyt, prawie z powrotem. W końcu mówię sobie „kit z nimi” i ścieżką konną (szlaki z pomarańczową kropką na białym kwadracie) idę w dół do widocznej w dali Nowej Rudy. Zastanawiam się, gdzie podziały się szlaki i klnę na tutejszych znakarzy, a PTTK wrzucam czasowo do tego samego worka co PZPN. Dobrze, że się jakiś znakarz nie nawinął… Schodzę jakąś skośną ścieżką w okolice dworca PKP. Żadnych znaków, chociaż spotykam wzdłuż tej ścieżki ładne ławeczki oznaczone imionami, czyli jest to jakaś ścieżka spacerowa. Przy żadnej z ławek nie ma kosza, więc ludzie usypują kopczyki śmieci – nikomu nie przyjdzie do głowy zabrać swoje brudy ze sobą! Widzę dworzec, ale ulica, do której doszedłem jest wyżej niż on. Ponownie – żadnych znaków, w którą stronę trzeba by pójść, by zejść na tę stację. Wiem, że tamtędy idzie żółty szlak. Nagle szlak zjawia się z prawej strony, jakby się śmiejąc i mówiąc „no, czekałem na ciebie na Krępcu, a Ty gdzie się podziewałeś?”. Nic mu nie odpowiadam, tylko idę razem z nim na dworzec. Tu nawet są kolejne tabliczki i informacja ile czasu zajmie mi przejście do Jugowa. Podają 1,5h, więc ruszam od razu we wskazanym kierunku. Cóż z tego, jak po chwili z trudem odnajduję na murku jeszcze jeden bardzo stary znak, a potem kontynuacją są tylko znaki ścieżki konnej. Powoli otwiera mi się nóż w kieszeni. Znów robię pętlę po Nowej Rudzie, tym razem w jej dolnej części, oglądając jak ścieżka konna wyprowadza mnie ponownie na mokre łąki, a potem zawraca do miasta. Wrrrr… Po wielu zakrętach na murze budynku znów widzę stary znak. Jest to jednak ostatni znak szlaku jaki udaje mi się odnaleźć. Mniej więcej wiem, gdzie szlak dalej powinien iść, ale obawiam się, że w labiryncie kolejnych gliniastych dróg czeka mnie na drodze do Jugowa znów marsz na orientację w deszczu, a tego mam dość. O, dziwo, na poprzednim poszukiwaniu szlaku tracę zaledwie około pół godziny, znaczy to, że musiałem mieć ogólnie dobry czas. Zarzucam zatem szlak do Jugowa, choć to tylko kilka kilometrów i kieruje się do centrum położonego na kilku poziomach (miasto leży na stoku). Cała starówka w przebudowie. Trwa renowacja ratusza, poszycia rynku, raj dla archeologów – wszystko odkryte i rozkopane. Kilku osób pytam, gdzie jest dworzec PKS i jakoś odnajduję drogę. Dworzec oczywiście dość daleko od centrum, deszcz pada, humor już nietęgi. Przed dworcem mijam stanowisko jakichś prywatnych busów. Pytam o busy do Jugowa ludzi stojących pod okapem sklepu. Podobno niedawno jeden pojechał, a rozkładu do Jugowa nie ma. Nikt nic nie wie, a punkt odjazdu busów jest umowny i znany tylko lokalnej społeczności. Po co ma być inaszej, jak turystów chyba tu nigdy nie będzie, prawda? Idę na dworzec, który jest obrazem rozpaczy. Jest jednak malutkie okienko informacyjne. Podchodzę, stoję i… nic. W środku dwie osoby. Widzą mnie, ale nic. Babka gada, facet chodzi i się obija. W końcu raczył się zbliżyć. Autobus będzie o 12:50. No, to już coś, ale to dopiero za 40 minut. Rozkładam rzeczy na ławce w zimnym, opisanym wulgaryzmami holu. Chwilę po mnie podchodzi do okienka jakaś starsza pani i wrzeszczy od razu: „Wałbrzych teraz jest?”, „A niedługo będzie?”. Dostaje chyba jakieś odpowiedzi. No, teraz już wiem jak tu się załatwia sprawę informacji. Mam nawet ochotę podejść i krzyknąć na cały głos: „Poznań jest?”, ale tylko zaśmiałem się pod nosem… Czekam i stygnę. Nielubię tego stanu. Jem dwie paczki herbatników, by kaloriami się podgrzać i chodzę po holu. Dzwoni Robert, kolega ze stowarzyszenia, zwany Rybą, który raz po raz podbudowuje mnie sms-ami i podsyła też raporty pogodowe. Tym razem mnie nie pociesza - ma lać raczej cały dzień. Jakoś doczekuję do przyjazdu autobusu. Jadę do Jugowa Górnego, czyli do miejsca, skąd zielony szlak zaczyna się wspinać na Przełęcz Jugowską, do schroniska „Zygmuntówka”. Niż usypia kierowcę, który na którejś z krzyżówek jedzie prosto na Jugów, zamiast tak, jak ma w rozkładzie, czyli przez Ludwikowice Kłodzkie. Kilka osób w autobusie reaguje jednak natychmiast, krzycząc coś w stylu „Heniu, gdzie ty jedziesz?” zanim kierowca na dobre bierze zakręt. Wracamy na dobry tor. Po kilkunastu minutach, jako ostatni pasażer, wysiadam w Jugowie i z miejsca zaczynam szybko drałować do schroniska, bo jest mi zimno. Szybki marsz leczy rany, za minutkę czuję, że krew już krąży, a po dwóch, że trafia nawet już do palców u rąk. Podejście, które oznaczone jest na 45 minut robię w około 25 minut. Po drodze wyprzedzam jakiegoś pana, który wraca ze sklepu z zakupami. Wymieniamy zwyczajowe zdania o nieciekawej pogodzie i dowiaduję się, że podobno w Zakopanem śnieg nawet spadł. Nie dziwię się. Jest chyba tylko kilka stopni, a w Tatrach takie rzeczy potrafią się zdarzyć zawsze. Nawet nie zwalniam, odpowiadając coś na temat grzybów, których nie ma, bo jest za zimno, myśląc o tym tylko, by znaleźć się już w „Zygmuntówce”. Cały czas rzęsiście siąpi i jest mgliście, dość zimno. Pod peleryną już nagrzane, więc nade mną unosi się para. Tuz przed schroniskiem gapi się na mnie spod lasu spore stado… muflonów!!! Dawno ich nie widziałem, a było to też w Górach Sowich, wiele lat temu i była to tylko para. Teraz jest ich z dziesiątka. Nie odbiegają daleko, stoją pod lasem i wszystkie gapią się, gdzie pójdę. Ostatnie, coraz bardziej strome podejście, mijam mały wyciąg narciarski i wybudowany tu gościniec „Bukowa Chata” (Panie, kiedyś tu tego nie było…) i na górce dopadam schroniska. Pod okapem stoją trzy długorogie kozy. Usadowiły się na stosikach opałowego drewna i przeżuwają, co zjadły. Gapią się bezpłciowo i bez emocji na mnie i na dwóch innych panów robiących im zdjęcia. Znalazły sobie tę wąską przestrzeń, gdzie nie pada i nie wieje i mają wszystko w nosie.


Fot: Zamknięty na kłódkę dworzec PKP to też element ogólnie "pozytywnego" wizerunku Nowej Rudy (ta miejscowość to dla mnie największa turystyczna frustracja na całej trasie SpK); Kozy pod okapem "Zygmuntówki".

W schronisku niewiele osób. Gospodarze, chyba ich pomocnik i trzech chłopaków przy jednym stoliku. Szybko zrzucam z siebie co mokre i zimne, oprócz butów, które mi się już zagrzały i zamawiam „dopalacze”, czyli: flaki, pierogi i herbatę. Mam zamiar tu posiedzieć dobrą godzinkę, a nuż pogoda się poprawi, a ja mam zapas czasu. Stąd mam w sumie niecałe 7km do celu. Potrawy są pyszne, gospodarze serdeczni. W związku z tym, że jem u nich, nie kasują już za wrzątki, którymi robię sobie ostatnią rozpuszczalną kawę zabraną z domu, a potem herbatę. Gospodarz jest sympatyczny, bezpośredni. Gdy nakłada pierogi, mówi do żony o mnie „daj jemu najpierw”… Sąsiedzi z drugiego stolika pytają o grzańca. Odpowiada, że musi „jej” zapytać , bo „ona ma klucz od tego” i dodaje „sami wiecie czemu”. „Raz otworzyłem tam okienko i przez okno tam jakiś czas wchodziłem, gdy spała” – dodaje. Miejsce jest bardzo sympatyczne. Kiedyś, podczas studiów byliśmy tu w osiem osób. Wysyłam sms-a do Piotrka, który był tu ze mną. Piszę: „Pozdrawiam z Zygmuntówki, minęło tyle lat, a ja tu znowu z mokrymi nogami”. Tak, to były czasy improwizowanych butów typu Relax itp., a na stopy i skarpetki nakładaliśmy sobie reklamówki, by mieć suche stopy… Udawałem tu kiedyś trupa, gdy takie buty puściły granatową farbę i przyczyniły się do sinego koloru stóp. Wesoło tu było… Chętnie zostałbym tu już na nocleg, ale muszę dostać się do „Orła”, ponieważ stamtąd jestem w stanie osiągnąć to, co założyłem w następnym etapie. W końcu podejmuję tą decyzję. Akurat Ryba podsyła sms, że ok. 17-ej na Wielkiej Sowie będzie już tylko mżawka. Mało mnie to pociesza, bo do 17-ej będę szedł w deszczu… Wychodzę i ruszam z kopyta.


Fot: Mglisto-deszczowy szlak na Wielką Sowę; Drogą zaczynają płynąć pokaźne strumyki.

Pod peleryną zakładam jeszcze jedną kurtkę, tak więc mam 4 warstwy, co sprawdza się w tych warunkach, bo jest tylko kilka stopni i wali zimny deszcz. Wali to mało powiedziane. To jest ściana wody. Właściwie już po 10 minutach w butach już po prostu radośnie chlupie, a nogawki od spodni są też nasączone jak trzeba. Idę w stronę mglistego wierzchołka Koziej Równi. Deszcz zniósł tony wody. Droga, która idę to rzeka. A jestem na grani, czyli ta woda nie spływa skąd inąd – ona „rodzi się” tutaj! Aż strach pomyśleć jak drżą okoliczne wioski. Jak sobie tak wyobrazić, że to co widzę to tylko jedna z tysiąca takich rzeczek, a woda spada na całą górę, nie tylko na wierzchołek, to dopiero wtedy można zrozumieć skąd biorą się powodzie. Na początku idę z kamienia na kamień, ale jeszcze po drodze. Potem już idę lasem, w jagodzinach i gałęziach, bo rzeka zajmuje całą drogę.


Fot: Rzeka po deszczu jest niewyobrażalna; Stary słupek graniczny.

Na Kozim Siodle (przełęcz oddzielająca Kozią Równię od Wielkiej Sowy), łączą się dwie rzeki spływające z dwóch stron. Potęga wody. Strach, co to może wywołać niżej… Raz idę pod górę, raz w dół – a ku ścisłości z prądem i pod prąd. Nie wiem czemu, ale nucę sobie „Żeglujże żeglarzu”. Teoretycznie, w takiej chwili, gdyby jakiś pstrąg popłynął pod prąd jakiejś tutejszej rzeczki, mógłby wpłynąć na szczyt Wielkiej Sowy. Woda porywa nawet całkiem spore kamienie. Schodzę znów w krzaczki, ale w wielu miejscach też stoi woda i zaczyna mi już być wszystko jedno. W sumie, myślę, że to jest komfortowa sytuacja – nie muszę myśleć o zamoczeniu butów czy nogawek – już są mokre. Więc czym się tu przejmować? W końcu teren się wyrównuje, a nawet lekko opada, co jest znakiem, że wszedłem na równinę koło szczytu Wielkiej Sowy. Jest zachmurzenie, nie widać więcej niż kilka świerków naprzód. To rewelacyjny efekt tutaj, ponieważ na szczycie stoi wielka kamienna wieża i w takich sytuacjach pojawia się ona w ostatniej chwili, nieomal znikąd. Najpierw, między drzewami, dostrzegam symboliczną drewnianą bramę, wprowadzającą na szczyt. Wieża stoi tuż obok, ale nadal jej nie widać. Dopiero tuż przed bramą dostrzegam jej kształt wysoko nade mną. To lubię…


Fot: Gmina Pieszyce Wita! Oto wieża na Wielkiej Sowie (G. Sowie), co chwilkę pojawia się i znika w chmurze.

W ogóle to miejsce jest dla mnie magiczne. Tyle razy już tu byłem i w tak różnych warunkach, ale wiele razy właśnie wieża ukazywała się mi w ostatniej chwili. Najciekawsze były wejścia zimowe, gdy cała wieża pokryta była kryształami lodu i śniegu… Dość wspomnień, przyjdzie na nie czas… Trudno zrobić fotkę, ciągle kropi i na dodatek wieje. Prognoza Ryby się sprawdza, Jest 17-ta i deszcz prawie ustaje. W końcu udaje mi się cyknąć kilka ujęć, za każdym razem wycierając aparat chusteczką.


Fot: Kilka dodatkowych ujęć ze szczytu Wielkiej Sowy.

Zbieram się stąd, bo zimno. Poniżej wierzchołka znów wzbierają potoki na drodze. Zachodzę do schroniska „Sowa”, reaktywowanego przed kilkunastu laty. Nie ma nikogo. Pani otwiera mi drzwi i zaprasza do baru, gdzie przy filiżance czekolady i wafelkach rozmawiamy o schronisku, weselach tu organizowanych, wjazdach samochodem i wielu innych rzeczach. Towarzyszy nam Jaś, 4-latek, syn szefowej, cały czas wtrącając się do rozmowy. Na słowo „szkoła” (dziś ostatni dzień wakacji), od razu mówi „ja jeszcze nie idę!”… Pożegnawszy się, wychodzę po raz ostatni na chłód. Nie pada. Może już się wreszcie wypadało? Za 10 minut jestem w „Orle”, co jest bardzo krzepiące. Mogę się rozpakować, spróbować podsuszyć buty mikrofibrą, papierem toaletowym, ręką i czymkolwiek i wziąć prysznic. Potem wizyta w „Piwnicy pod Orłem”, gdzie wieńczę ten niełatwy dzień plackami ziemniaczanymi z dobrym gulaszem mięsnym (pycha), a potem grzańcem, poprawiającym krążenie. Po 22-ej Piwnica jest zamykana, więc kończę pisać relację i idę do pokoju.


Fot: Schronisko "Orzeł" w Rzeczce. Mój pokój i graty...

Wiatr duje na zewnątrz jakieś mroczne kompozycje, a pokój nie jest jeszcze nagrzany. Dobrze, że mam tu do dyspozycji jakieś zapasowe koce, na pewno nie zginę w moim super śpiworku. Zaraz się kładę, jeszcze tylko może raz wycisnę buty. Dobrej nocy!

Powyższy odcinek dedykuję Wydziałowi Promocji Nowej Rudy, jeśli taki istnieje oraz lakalnemu oddziałowi PTTK, jeśli istnieje.

30.08.2010: Etap XVIII: Przełęcz Spalona - Lasówka; Zieleniec - Orlica - Przełęcz Polskie Wrota oraz Karłów - Szczeliniec - Pasterka - Radków.

Strategia ustalona. Będzie padało – śpię i podjeżdżam. Nie będzie padało – ruszam z kopyta wcześnie. Wyszło to pierwsze. Dwa razy budziłem się i słyszałem potężny szum wody na zewnątrz. W końcu wstałem i tak, bo ile można leżeć, wszak to już po siódmej (przyzwyczaiłem się do wczesnego wstawania i to bardzo). Ósma piętnaście opuszczam schronisko. Żywej duszy. Jadalnia wciąż zamknięta. Ale to nic, umówiłem się, że zostawię klucz w zamku.


Fot: Schronisko "Jagodna" nad ranem...

Peleryna idzie w ruch od razu, bo nadal siąpi i jest bardzo wilgotno. Buty znów wyschły – pod tym względem są kochane i sporo ze mną wytrzymują. Pokręciłem się po przełęczy, popatrzyłem na niebo – wszędzie szaro. Lepiej nie będzie, gorzej może też, więc idę. Etap jest mi dobrze znany, jakkolwiek przeszliśmy go rodzinnie dwa lata temu, ale w przeciwnym kierunku i nie dokładnie tak samo. Najpierw stromą łączką w dół. Tę łączkę przebiegł 2 lata temu Wojtek pod górę, gdy dowiedział się, że to ostatnia prosta – a był nieźle zmęczony, przyszliśmy wtedy z Dusznik. Co robi z człowiekiem wiadomość o bliskości dachu nad głową (i bufetu)! Tym razem łączka jest ładnie wykoszona, więc nie łapię za dużo wody na buty. Drogi leśne są też bardzo wygodne, a nieliczne kałuże i bagienka znośne. W końcu pada i pada, gdzieś ta woda musi się zgromadzić. Idzie jesień, bo na drobnej trawce wzdłuż drogi rozsiadły się już rydze. Aż ślinka leci… Pojawiają się też cudne borowiki i mnóstwo kurek. Natura grzybiarza powoduje, że cały czas patrzę na boki, a co piękniejsze okazy fotografuję.


Fot: Przecudne rydze rosną wręcz na drodze (na "drydze", by było do rymu); No i te malutkie prawdziweczki...

Wysyłam sms-y. Moja mama od razu oddzwania i mówi, że ona "chce tu", na te grzyby, koniecznie! Niektóre okazy są niesamowite – wielkie i ciągle młode owocniki. Cudo. Jeden z odcinków – jak i dwa lata temu (długa ciasna prosta po dwóch lub trzech zdecydowanych zakrętach szlaku) – jest strasznie bagnista. W kałużach rośnie już roślinność wodna. Na dodatek szlak na tym odcinku jest też ścieżką konną, więc jest rozryty maksymalnie. Do tego kilka śladów motorów świadczy o tym, że jest to chyba też droga dla motoekstremistów. Trudno zatem oczekiwać, że będzie się dało tu przejść. Włażę w świerki i idę lasem, równolegle do drogi, obserwując kolejne grzybowe miejsca – raj dla grzybiarzy po prostu. Po kolejnej krzyżówce, gdy zaczynam iść główną drogą, grzyby rosną w rowach po obu stronach – ponownie i rydze, i prawdziwki, i kurki… Może mi się to śni?


Fot: Rozjeżdżona (motorami i końmi) ścieżka, będąca fragmentem szlaku; Borowiki jak smoki rosną tu i tam...

W końcu dochodzę do Rozdroża na Uboczu, co oznacza, że stąd będzie asfalt, niestety. Czerwony szlak, którym pójdę do Zieleńca prowadzi calutki czas asfaltem, a czasu na niebieski, który obchodzi sporą połać lasu i torfowisk dość szerokim łukiem, nie mam. Do Lasówki schodzę bardzo szybko, mimo że oprócz mżawki strasznie duje wiatr. Peleryna nadyma mi się jak wielki żagiel, ale nie jest źle. W Lasówce nowy asfalt, więc idzie się o niebo lepiej niż 2 lata temu. Pomimo to, mam nadzieję, że to będzie właśnie odcinek, który podjadę. Cóż z tego. Pierwszy autobus był tu po 6-ej rano, a następny będzie po 14-ej. Samochodów zaś na lekarstwo, a te co jadą, nie zatrzymują się. Przedreptałem zatem całą Lasówkę, a wieś to długa. Sporo tu ciekawych gospodarstw agroturystycznych, które chyba z przedrostkiem „agro” nie mają już za wiele do czynienia, raczej są wyspecjalizowanymi pensjonatami, ale kilka z nich wygląda naprawdę bardzo ładnie – dobra baza na wyskoki w te grzybowe lasy. Dopiero za Lasówką zatrzymuje się stara skoda. Zabiera mnie chyba ktoś z leśnictwa, może pracownik leśny, który mówi, że jedzie pracować do rezerwatu. Podwozi mnie jakieś 2-3km, do krzyżówki przed Zieleńcem. Zawsze to coś. Życzymy sobie miłego dnia bez deszczu i piłuję (on pewnie też w tym rezerwacie) pod górkę, dalej szosą, do Zieleńca. Pusto i cicho. Jak na okolice Zieleńca to rzecz niesamowita. Ruchu letniego jak na lekarstwo. Zieleniec ewidentnie czeka na narciarzy. Smutno, nieruchomo stoją wszystkie wyciągi, zamknięte sklepy i wypożyczalnie, a także większość knajp. Niezawodnie działa schronisko „Orlica”, do którego wpadam na pół godzinki, na śniadanie. Jajecznica to najlepsza opcja z rana, jest po 11-ej. Najlepszy czas na śniadanie dla mnie, gdy idę. Rano nie chce mi się jeść, no, może czasem jakaś bardzo mała przegryzka, np. herbatnik, sezamki itp. Prawdziwy głód rodzi się koło południa. Wtedy czas na odwiedziny w jakiejś jadłodajni, lub na śniadanie z plecaka – zawsze tam coś jest w zapasie. Jajecznica dobra. Gorzej z chlebem ze smalcem. Smalec jakiś nie za smaczny, jałowy, zwykły. Zgarniam go na talerzyk i jem sam chleb. Tak, teraz lepiej. Pieczątki i ruszam dalej. Na końcu Zieleńca łapię szlak zielony, który po kilkuset metrach skręca w lewo, pod górę, do lasu.


Fot: Schronisko "Orlica" w Zieleńcu; Droga z Zieleńca ku szczytowi Orlicy (G. Orlickie).

To stara droga, prowadząca w stronę granicy, która przebiega tuż koło Zieleńca, po wierzchołkach pasma Gór Orlickich. Ich szczyt, Orlica, jest moim dzisiejszym pierwszym celem. Wchodzi się nań bardzo łatwo, najpierw wspomnianą drogą biegnącą skośnie, to znaczy wznoszącą się powoli. Potem, gdy droga osiąga swoje apogeum wysokości, szlak skręca pod kątem prostym w lewo, na grań, ale dochodząc do okolic wierzchołka ucieka w prawo w dół. Znam już ten zwód, przerabialiśmy to poprzednim razem. Zamiast w prawo idę odrobinę w lewo, razem z wznoszącą się ścieżką, po czym należy przebić się przez młode świerki, w prawo, ku odczuwalnej wyższej części wzniesienia. Za kilkoma świerkami pojawia się granica, a za nią kopuła szczytowa. Spokojnie, jesteśmy w Schengen, przekraczać można, hehehehe. Metodą „raz w lewo, raz w prawo” łatwo odnaleźć można spory głaz, na którym nabity jest znak geodezyjny i namalowany znak szlaku czeskiego w miejscu szczytu. Uśmiecham się pod nosem – fajnie jest trafiać w miejsca, gdzie już byłem i mam z nimi miłe wspomnienia. Nawet na moment wychodzi słońce, a deszcz już dawno ustał. Kilka fotografii na szczycie i niestety – dalej trzeba iść.


Fot: Na Orlicy. Jedyne oznaczenie szczytu to te małe znaczki na głazie.

Wracam na „naszą” stronę i wzdłuż granicy, zielonym szlakiem schodzę z powrotem do szosy. W międzyczasie dzwoni do mnie Przemek, wspominany w relacji kolega z pracy. Okazuje się, że dziś jedzie tędy w delegację z Iwoną, też koleżanką z pracy. Wiedziałem o tym wyjeździe, ale nie miałem pojęcia ani o porze tego przejazdu, ani o kierunku jaki wybiorą. Okazuje się, że „lecą” akurat na przejście graniczne w Kudowie/Nachodzie i mają do Kudowy 100km. Gdy schodzę mają już 70, a gdy dzwonię z połowy asfaltu – 50km do Kudowy. Wygląda na to, że nasze szlaki przetną się w tym samym czasie, więc umawiamy się na Przełęczy Polskie Wrota, gdzie moja asfaltówka, gubiąc wcześniej szlak do Dusznik, łączy się z główną „ósemką”, czyli szosą Wrocław – Kudowa Słone. Przyspieszam zatem na asfalcie, dzięki czemu zarabiam czas, jak i mam pewność, że zgramy się na tej przełęczy. Istotnie, kilka minut po moim zejściu na przystanek PKS „Zielone Ludowe” na samej przełęczy, nadjeżdża firmowa skoda.


Fot: Duszniki Zdrój widziane z szosy biegnącej z Zieleńca na Przełęcz Polskie Wrota; Zielone Ludowe i... zadowolone.

Dziwne i fajne jest się tak spotkać, w szczególności gdy nie było to w ogóle planowane. Widząc samochód służbowy żartuję pytając co to jest i czy to jest bezpieczne. Odzwyczaiłem się od kilku rzeczy… Przez chwilkę mam też myśli o tym, że niedługo do tego wszystkiego trzeba będzie wrócić. Na razie cieszę się ze spotkania i w jego wyniku zmieniam nieco plan. Zabieram się z Iwoną i Przemkiem do Kudowy, gdzie wszyscy planujemy coś zjeść. Pora jak najbardziej obiadowa, dochodzi 14-ta. Wstępujemy do mojej ulubionej restauracji „Zdrojowej”, gdzie zjadam to, co smakowało mi najbardziej, gdy byliśmy tu kiedyś zimą (jest ten sam kelner, a od niego dowiaduje się, że kucharz też się nie zmienił, toteż biorę w ciemno). To cielęcina w serowym sosie, pycha. Może trochę za słona, ale to pewnie wpływ sera. Na deser czeskie ciasto – Medovnik. Ale o kulinariach napiszę więcej w naszej zakładce o smakach, jak wrócę – oj, będzie o czym pisać. Odwiedzam jeszcze bankomat. Żegnamy się w Karłowie, skąd mam stanowczo bliżej do mojej dalszej trasy, a Iwona i Przemek jadą dalej, do Austrii. Żartowałem nawet, że teraz Iwona weźmie na dwa dni mój plecak i pójdzie w góry, a ja pojadę do Wiednia, ale w gruncie rzeczy chyba bym się jednak nie zamienił. Dzięki za towarzystwo, podwiezienie i wspólny obiad!!!


Fot: Polskie Wrota. Nadjeżdżają Przemek z iwoną; Karłów - pamiątkowe zdjęcie przed dalszą drogą.

Teraz spokojne podejście na Szczeliniec. Chmury znów stalowe, trochę mży, ale schody prowadzące na piętro schroniska „Na Szczelińcu” pokonuję dość szybko i jeszcze bez peleryny. Po wizycie w schronisku (kola, Grzesiek na drogę), ruszam na ścieżkę po Szczelińcu (bilet 5zł.).


Fot: Skałki na Szczelińcu w drodze do schroniska. Ewidentna głowa, która mi się kojarzy z niemieckim żołnierzem, ale to może po prostu włosy, a nie hełm?


Fot: Schronisko na Szczelińcu.

Pani w okienku kasy jest nieugięta i informuję mnie, że kierunek zwiedzania jest jeden i kończy się on zejściem innymi schodami na dół. Wiem o tym doskonale, ale nie pasuje mi to zupełnie, ponieważ mam zamiar złapać żółty szlak i dalej, spod szczytu, kontynuować nim drogę w kierunku Radkowa. Na początku rozmowa idzie ciężko, ale gdy mówię, że idę z Bieszczadów, że dziś już od rana i że zależy mi na wykorzystaniu każdej godziny, pani mięknie i pozwala mi wejść tylko na szczyt i wrócić pod schronisko. Myślę, że wielkiej kolizji w ruchu nie spowodowałem, ponieważ oprócz mnie, na szczycie były tylko 2 inne osoby. Trafiam tam po kilku zakrętach wśród fantastycznych skał. Uwielbiam to miejsce i żałuję, że tym razem nie mogę napawać się obrazami stworzonymi przez naturę ciut dłużej. Z drugiej strony jestem tu już kolejny raz, więc nie cierpię aż tak bardzo. Szczyt osiągam około godziny 17-ej. Wykorzystuję napotkaną parę do zrobienia kilku fotografii.


Fot: Fotel Pradziada, czyli najwyższy punkt Szczelinca (G. Stołowe). Zaczyna mżyć, stąd nietęga mina...


Fot: Fotel Pradziada widziany od tyłu, czyli można rzec "od oparcia"; Wspinacze wybierają najkrótszą drogę na dół, ja - niestety - muszę iść naokoło.

Schodząc z powrotem koło kasy, dziękuję i kłaniam się w pas – schodzenie naokoło naprawdę nie było mi na rękę. Żółty szlak jest mi prawie nieznany. Schodzę nim najpierw do Pasterki, pobliskiej wsi ulokowanej tuż pod masywem Szczelińca. Nie planowałem tego, ale zaoszczędziwszy czas na podjazdach mogłem sobie jeszcze na to pozwolić. Idę głównie po to, by wstąpić do schroniska „Pasterka”, jak to się mówi „zaktualizować dane”. Okazuje się, że dzierżawcy się zmienili 2 lata temu. Dom pomalowany jest na zielono, co wygląda naprawdę nieźle. Może trochę brak mi tego białego, dawnego wyglądu, jak dawniej, ale w sumie – teraz jest też ładnie. Tutaj tylko herbata i fanta (uzupełnienie płynów) i pora ruszyć w ostatnią drogę tego dnia, do Radkowa.


Fot: Szlak żółty ze Szczelinca do Pasterki; Schronisko "Pasterka" w... Pasterce.

Szlak najpierw niewinnie idzie otwartymi polami, potem skręca do lasu, gdzie zaczynają się zejścia. Cóż tu powiedzieć w kilku zdaniach. To jest dla mnie prawdziwy urok Gór Stołowych – te zapomniane ścieżki u stóp wielkich formacji skalnych, ukrytych tu i ówdzie pod świerkami. Kiedyś to wszystko było widoczne z daleka i wszędzie były punkty widokowe, ale to było 100 i więcej lat temu, gdy budowano z mozołem wspaniałe kamienne ścieżki. Nadal są one podstawą szlaków, czasem zaś zaginęły już pod konarami drzew. Szlak jest boski, przebiega zarośniętymi uroczyskami. Podziwiam wielkie skały porośnięte mchami i paprociami. Dziko.


Fot: Kolejna skalna twarz wygląda z zarośli; Jeden z małych wodospadów na strumieniu będącym początkiem rzeczki Pośny. Wzdłuż strumienia prowadzi żółty szlak do Radkowa.

Po kilku zejściach szlak dobiega do niebieskiego – bardziej popularnej drogi do Radkowa, ale po chwili znów odbiega w bok, wchodząc w wąwóz, którym spada z gór rzeczka Pośna. Nie wiem jak to opisać. Powiem tak: jeśli ktoś z Was jest fanem dolinek ze strumieniami, choćby Wąwozu Homole w Pieninach, to jak przejdzie ten odcinek (w tym mały wodospad na strumieniu), może dojść do wniosku, że oto odnalazł swoje nowe ulubione miejsce w górach. To jest nie do opisania. Pomimo, że już się ściemnia, staję robić jeszcze kilka zdjęć. Piękny, zapomniany nieco szlak (widać to po obłamanych konarach, zarastającej ścieżce, pozostałościach kamiennych stopni). No i oczywiście nikogo, co mnie nie dziwi, bo nawet pod Szczelińcem było dziś tylko kilka osób (poniedziałek, koniec wakacji, kiepska aura). Żałuję, że odcinek ten przebiegłem prawie tuż przed zmrokiem, ale wiem, że warto będzie tu kiedyś wrócić i potraktować ten szlak iście spacerowo, by nasycić się jego widokami. Polecam szczerze. Do Radkowa sprowadzają mnie potem drogi asfaltowe. Na końcu idę długim chodnikiem, wzdłuż którego rosną gęsto stare lipy. Piękna aleja. W jej wnętrzu już bardzo ciemno. Ale i ciemno robi się w ogóle. Na rynku jestem o zmroku.


Fot: Szlakiem rzeki Pośny.


Fot: Ostatnie tabliczki - już na rynku w Radkowie; Odbieram ostatnią paczkę map.

Bez problemu namierzam gospodę „Graniczną” i upajam się luksusami tego iście królewskiego przybytku. Prysznic, małe pranie bieżące, telefony do rodziny, a potem zejście na dół, do baru, gdzie przy herbacie i piwie udaje mi się nareszcie wysłać 4 zaległe relacje i zacząć pisać bieżącą. Kończę ją już w pokoju, ponieważ bar zamykany jest o 23-ej. Przychodzi jeszcze sms od Przemka z pozdrowieniami z Wiednia, dzwoni też Magda, więc opowiadam jej cały dzień. Teraz siedzę na królewskim, podwójnym łożu. Będę mógł spać z szeroko rozcapierzonymi kończynami. Pozdrawiam, jak nie będę pisać kilka dni, to tylko znaczy, że jest problem z siecią. Poza tym, za 6 dni już koniec... Ech… No, ale na razie jutro marsz przez doliny w Góry Sowie. Góry pełne sentymentów i wspomnień…

29.08.2010: Etap XVII: Bielice - Rudawiec - Śnieżnik - Międzygórze oraz Wilkanów - Długopole Zdrój - Jagodna - Przełęcz Spalona.

Słuchajcie, to był nieziemski dzień. Rano budzik i tradycyjnie rzut oka za okno. Chyba nie pada, ale jest ciemno. Bielice leżą wciśnięte między góry i światło dociera tu później. Krótka budzikowa drzemka i znów patrzę. Najwyraźniej niebo jest zachmurzone, ale nie pada. A więc po kolei: Ćwiczenie poranne nr 1: oklejanie stóp, skarpetki. Ćw. 2: zmusić się do powstania, mycie zębów. No i nr 3: pakowanie wszystkiego. A jest co zbierać, bo porozwieszałem niektóre rzeczy prane w Bardzie i znów spałem jak w jakiejś szafie z ciuchami. Buty wyschły elegancko przy kominku w Sali, na dole. To ostatnia rzecz jaką zabieram, schodząc wcześniej na dół z pokoiku na piętrze. Odryglowuję zablokowane kłodą drzwi (sprytne!) i ruszam, jest 6:30. Na początek w górę Bielic, jak wczoraj na Kowadło, ale koło leśnictwa nadal prosto w las. I tak dość długo drogą (odprowadzają mnie trzy szare pliszki podfruwające i biegnące przede mną dla zabawy), ale potem skręcam w prawo na stok, którym wspinam się aż do granicy państwa. Nie jest trudno, trzeba się tylko rozkręcić.


Fot: Graniczna ścieżka w stronę Rudawca i szczyt Rudawca (G. Bialskie).

Górna partia oferuje spore wrażenia estetyczne, gdy przekracza się polanki i dzikie ostoje na terenie rezerwatu stworzonego w miejscu, gdzie (jak w całym Masywie Śnieżnika) rozpościerały się kiedyś dobra hrabiny Orańskiej, tak zwanej od jej holenderskiego pochodzenia. W tej części lasu można odnaleźć nasadzenia starych drzew z tamtych czasów, fragmenty dróg i – wydaje się – nawet fundamentów zabudowań. Jedynymi mieszkańcami tych kniei dzisiaj są zwierzęta. Tuż przed granią płosze z krzewów jelenia, a chwilkę dalej spokojnym krokiem przebiega mi ścieżkę 5 łań. Piękny to widok. Przystają trochę dalej, patrzą uważnie i spokojnie oddalają się w gęstwinę. Na granicy jestem o 8-ej, skręcam w prawo i po ośmiu minutach staję na płaskim wierzchołku Rudawca (Góry Bialskie). Robię tu kilka fotek dokumentacyjnych, ale zaraz żegnam się ładnie ze szczytem i biegnę dalej, bo pod chmurami dziś zimno, no i nadal niewiadomo – popada czy nie?


Fot: Na szczycie (bardzo płaskim) Rudawca; W lesie sporo podgrzybków...

Ścieżki jagodowo trawiaste są urocze i wygodne do chodzenia. Mają tylko jeden mankament przy takiej pogodzie i porze dnia – na każdym ździebełku jest po kilka kropli wody i chcąc nie chcąc krople te strząsane są na nogawki spodni i buty. Jak się łatwo domyśleć po jakimś czasie znów czuję wilgoć w papciach, ale dziś jest ona symboliczna. Słońce tu i ówdzie chce się przebić przez chmury, czasem ładnie oświetla szlak, ale są to tylko chwile (ale w życiu "ważne są tylko chwile”, prawda?). Z Rudawca schodzi się bardzo długo i po spokojnym stoku. Ścieżka wije się w różne strony, oferuje trochę błota i kałuż, ale nie jest źle.


Fot: Jestem sobie mały miś... I idę za jeleniem...

Schodzę na Przełęcz, którą przecina szosa. Kiedyś było tu przejście graniczne, stoi ładny pawilon. Dwa lata temu, gdy z Magdą i Wojtkiem obchodziliśmy Kotlinę w przeciwnym kierunku pawilon ten był zamknięty na 4 spusty, a teraz – okazuje się, że jest tu czeskie schronisko, można zjeść palacinky (naleśniki) s marmoladou i nie tylko. Nie zatrzymuję się, ponieważ chciałbym dojść do Śnieżnika w dobrym czasie, co będzie determinowało decyzje o dalszym ciągu dnia.


Fot: Smaczne czeskie menu kusi.

Ruszam więc znów troszkę do góry, na niewielki kopiec, ale na początku ostro pod górkę. Na górze trwają prace czeskich leśników – zrywka. Droga zatem jest zniszczona, tak jak w każdym innym miejscu podczas takich prac, ale na szczęście ten odcinek jest krótki. Na całej trasie obserwuję grzyby. Chyba nikt tu ich nie zbiera. Mijane stoki to domy spokojnej starości wielu podgrzybków. Zajączki dorastają wielkości bawarskiego schabowego. Grzyby rosną na potęgę. Robię im sporo fotografii.


Fot: Obgryziony nieco prawdziwek i "kozie bródki" przypominające małe ogniska...

Kolejna niewielka przełęcz jest już nieodwołalnie znakiem, że czas zacząć podejście na Śnieżnik, toteż piłuję niemiłosiernie, sapiąc jak parowóz. Znów las zamienia się w Jagodziny, tym razem w chmurze. Im bliżej szczytu tym więcej wieje i jest potwornie zimno. Zakładam po raz pierwszy oprócz windstopera także kurtkę.


Fot: Jagodzinowe i wrzosowe trakty przed szczytem Śnieżnika.

Szczyt wyłania się nagle (12:25), prawie na wprost. To zauważalne z dala miejsce jest de facto kopcem po rozwalonej (wysadzonej ze względu na stan techniczny) wielkiej wieży widokowej. Prawdziwy szczyt zaznaczony jest słupkiem na samej krzyżówce szlaków – polskiego i czeskiego. W tym lodowatym środowisku (jest około 2 stopnie C), na dodatek z ograniczoną widocznością, po kilku fotkach pędzę niemal w dół, by odsunąć się od tej lodowatej strefy.


Fot: Szczyt Śnieżnika. To jeden z ostatnich wielkich kopców na mojej drodze.


Fot: Góra kamieni na szczycie to pozostałość po kamiennej wieży, wysadzonej w latach 60.

Po około 25 minutach jestem już w schronisku na Śnieżniku. Termometr na zewnątrz pokazuje 8 stopni, a jest tu dużo cieplej niż na szczycie.


Fot: Pod schroniskiem na Śnieżniku. Termometr pokazuje 8 stopni C.

Pan Jacek Fastnacht (syn wieloletniego gospodarza, Zbigniewa, którego imieniem nazwano schronisko) obsługuje z cierpliwością wszystkich gości i daje dyspozycje do kuchni. Moja brzmi: żur z jajem i herbata. Siadam w drugiej sali, bo w głównej jest pełno. Żur jest pycha, podobnie jak i szarlotka, na którą kuszę się na odchodnym. Prawdziwie śnieżna, bo z górą bitej śmietany na górze i podawana ciepła, co wpływa na moje rozpływanie się. Niestety, droga wzywa.


Fot: Jadalnia schroniskowa tętni życiem. Przychodzi tu sporo osób, głównie z Międzygórza. Na taką szarlotkę warto!

Pieczątki, fotki hajda! Schodzę dla urozmaicenia szlakiem, którym nie schodziłem nigdy – niebieskim - oczywiście do Międzygórza. Kilka minut pada grad. Droga jest monotonna, równa, przygotowana dla rowerzystów (szlak, minęło mnie kilka osób na rowerach, zjeżdżających). Znów umilają mi drogę grzyby, rosnące na stromej skarpie, po prawej mojej stronie. Nikt tam nie włazi, bo jest trudno, więc znalazły tam sobie świetne miejsce. Jest sporo kurek. Na ostatni kawałek przeskakuję z niebieskiego na zielony, by wejść do Międzygórza przez tzw. Górę Parkową, znów od innej strony niż zawsze. Miejscowość pięknieje. Sporo odrestaurowanych domów i kawiarenek. To dobrze, bo miejsce ma swój klimat, a co ważne – nadal jest małe i ciche, mimo wielu domów wczasowych. Pewnie inaczej jest w piątkowy czy sobotni wieczór, ale teraz (schodzę przed 15:30, niedziela) panuje tu niesamowita cisza, choć osób troszkę się krząta tu i tam. W sklepie robię zakupy (chleb, pasztet, banany i takie tam…). Dowiaduję się, że ostatni niedzielny autobus będzie tu dopiero za 2 godziny. Sprawdzam to na rozkładzie, na przystanku w okolicy wodospadu Wilczki, niestety, Pani ze sklepu się nie myliła. Panie ze sklepów rzadko się mylą. Nie ma takiej opcji, bym czekał, więc zjadłszy banana idę wzdłuż szosy, machając czasem na samochody. Podwozi mnie asfaltem do Wilkanowa sympatyczny chłopak z Międzygórza, na co dzień uczący się i pracujący we Wrocławiu (strażak). Jedzie do swej dziewczyny właśnie tymi dróżkami, które mnie interesują. W ten sposób oszczędzam sobie 7 km chodzenia po asfalcie. Z Wilkanowa muszę jednak podejść szosą, szlak skręca za starym zrujnowanym acz wielkim dworem. Po około 0,5h przecinam główną szosę Kotliny (północ-południe) i dalej idę polnymi drogami. Jest cudnie.


Fot: Śnieżnik, już daleko z tyłu...


Fot: Na horyzoncie zaś Jagodna - kolejny cel dnia. Czeka mnie wytyczenie własnego szlaku na tę górę.

Słońce już przypieka, choć niebo straszy swą ciemną kolorystyką. Szlak jest czasem oznaczony pomalowanymi listewkami wbitymi w obrzeża tutejszych łąk. Idzie zgodnie z tym, co mam na mapie, więc bez przeszkód docieram do Długopola Zdroju, gdzie szlak wchodzi do miasteczka wierzchem wlotu tunelu kolejowego (stromizna na zejściu!). Idąc przez Długopole rozmawiam z Magdą (wrócili wczoraj znad morza), a potem wstępuje do małego sklepiku, gdzie uzupełniam zasoby batonowe, piję toksyczną różową oranżadę i kupuję kiełbasę zbójecką (pycha, nie wytrwała do pierwszego wzniesienia). Teraz szlak obchodzi jeden z pawilonów uzdrowiskowych i wkracza w chaszcze. To skrót do Ponikwy – sąsiedniej wioski. Zajmuje mi on jakieś 40 minut, a potem jeszcze przejście przez Ponikwę, szukając właściwej drogi wyjścia. Zostawiam tu szlak, ponieważ prowadzi on bezpośrednio na Przełęcz Spaloną, do schroniska, a ja muszę jeszcze wejść na Jagodną (G. Bystrzyckie). Odbijam od szlaku w lewo i na w pół zarośniętą polną drogą podchodzę lekko już sflaczały pod opadający z Jagodnej las. Teraz chwila odpoczynku. Ledwo zdjąłem plecak, zobaczyłem, że obok rosną 3 młodziutkie kanie. Oj, schrupałby człek podsmażone na masełku, a tu ani patelni, ani masełka, a co najgorsze – schroniska, które jeszcze daleko (dla pewności przed Ponikwą potwierdziłem telefonicznie, że przyjdę, tylko późno).


Fot: Listewka ze znakiem szlaku na polach pomiędzy Wilkanowem i Długopolem Zdrój; Kanie u stóp Jagodnej.

Obok mnie, w trawie, harcują dwie polne myszy, nie wiele sobie ze mnie robiąc. Nie, to nie efekt zmęczenia, naprawdę tam były - i to nie białe. Namierzam łącznik biegnący prosto do góry, wyjeżdżony chyba przez amatorów jazdy terenowej, bo drogi to tu chyba nie było. Grunt, że staję na szosie (tzw. Autostrada sudecka) i mogę napawać się stromizną stoku, który dzieli mnie jeszcze od szczytu. Próbuję najbliższej leśnej drogi. Idzie mi się już kiepsko, a droga kluczy, nie zamierzając chyba podejść wyżej. Podejmuję więc najtrudniejszą decyzję, bo popartą ostatkiem sił. Jeśli na szczyt, to na wprost! No i koślawo, przez zarośla, Jagodziny i głazy, powalone suche świerki i ich obcięte gałęzie pnę się po zboczu. Jest niewielki plus. Jak sama nazwa góry wskazuje, jest tu mnóstwo jagód i to jakich? Wielkich jak paznokcie, na dodatek nawet słodkawych, czego nie można było powiedzieć o próbowanych wcześniej w Beskidach. Fragmentami idę jakąś zwierzęcą ścieżką. Po śladach poznaje jelenie. Te to mają zdrowie. Jeśli to jest ich normalna ścieżka, to ja dziękuję – ja ledwo daję radę. Ewidentnie wkradam się do ich królestwa, ale nigdzie nie płoszę zwierza. Po ciężkim przedzieraniu nie mogę wprost uwierzyć: wychodzę dokładnie koło ambony stojącej na jednym z wierzchołków. Chyba nie jest to ten wyższy, ale jest to tutaj co najmniej kontrowersyjne. Niektórzy twierdzą, że wyższa jest właśnie Sasanka, na której stoję, a najwyższy punkt jest w ogóle odrobinę dalej, między drzewami. Druga ambona, z napisem „Sowa” i „Jagodna”, sugerująca lokalizację szczytu w tamtym miejscu jest dosłownie kilkaset metrów w lewo. Jest już zmrok, jest po 19:30, więc nie idę już na oba wierzchołki, tym bardziej, że przed dwoma laty tędy szliśmy i jest to zbędna formalność, gdy trzeba skupić się na dojściu do schroniska.


Fot: Ambona na jednym z wierzchołków (Sasanka); Mój pokój w Schronisku "Jagodna" na Przełęczy Spalona.

Łyk wody, kilka fotek, rzut oka na mapę, sms-y do rodziny (nie wiadomo czy niżej w schronisku będzie zasięg) i biegiem dalej. Bieg o tej porze dnia to już tylko nazwa koślawego podrygiwania, ale zawsze. Po wycinkach mało zostało tu drzew ze znakami i może się zdawać, że szlak już gdzieś został zgubiony, ale spokojnie. Po wielu minutach wędrówki granią pojawia się znak mówiący o skręcie szlaku w lewo. To ważne miejsce, z niego tylko kilka zakrętów do schroniska. Mijam zaparkowany na kolejnym zakręcie samochód. Zapewne jakiś myśliwy gdzieś się zasadza (oby nie na mnie). Po kolejnych kilkuset metrach telefon: dzwoni Pani z gospodarstwa, z okolic Skopca (G. Kaczawskie) i informuje mnie, że w terminie zaklepanym dla mnie będzie miała jakąś ekipę (budowlaną?), której prace się przedłużają, w związku z czym musi mi odmówić. Hmmm, a dopiero co rozmawialiśmy w Bielicach o klientach, którzy odmawiają, a tu – proszę – przeciwny przykład. Podczas gdy kończę tą niespodziewaną rozmowę, z tyłu pojawiają się światła samochodowe. To jedzie ten sam pojazd, który mijałem dopiero co. Zatrzymuje się koło mnie (nie machałem, bo to już może z 600 m do schroniska) i zostaję zaproszony do podrzucenia na miejsce. Kierowcą okazuje się młody leśniczy, który pracuje tu już 10 lat. Strzelby w pokrowcach zostają przesunięte, bym mógł się zmieścić z mym kobylastym plecaczkiem. Leśniczy był na ambonie, skąd w zeszłym roku strzelił byka - znaczy się jelenia, a nie błąd. Z ciekawości pojechał zobaczyć czy i w tym roku tam przychodzą, no i widział dwa (Pozdrowienia dla Marcina – to Twoje tematy). Przyznaje, że ze zwierzyną kłopotu w lesie nie ma, ale jak wszędzie – najwięcej problemów jest z ludźmi. Opowiadam o mojej dzisiejszej drodze, m.in. o ostępach na Jagodnej. Leśniczy kręci głową, bo to teren naprawdę trudny, ale bogaty w jagody, to fakt. Mówi, że pracuje tu już długo, ale tam gdzie dziś byłem ja on jeszcze nie był! Przy okazji wypytuję o szczyt Jagodnej. Leśniczy potwierdza, że najwyższy wierzchołek jest na Sasance, wśród drzew, koło ambony. Wyskakuję przy samym schronisku i od razu idę do przyciemnionego już baru. Gospodarz wiele nie mówi, ale wiem, ze na pewno nie chciało mu się czekać tak długo na jedynego klienta (nikogo poza mną nie ma). Jest 20:15. Wypijam herbatę, robię zakupy na jutro (woda, batony itp.), płacę za pokój i odmeldowuję się na górę. Na deser wejście na drugie piętro, po czym jeszcze zejście pod prysznic na sam dół i z powrotem. Po umyciu wraca jednak zawsze sporo sił i wiary. Próbuję wysłać wszystkie zaległe relacje, ale nic z tego nie wychodzi, więc piszę dzisiejszą, by mieć wszystko przygotowane. To był najdłuższy dzień, zaplanowane było 49, a przeszedłem 42km (7km samochodem; łączna ocena z mapy, co oznacza na pewno więcej). Jutro zamykam Kotlinę, bo przede mną Orlickie i Stołowe… Może spróbuję wreszcie raz puścić relacje z terenu, może z Zieleńca. Zobaczę jak będzie z czasem. No, to tyle. Acha, dziękuję za liczne wsparcia sms-owe i czytanie relacji. Jesteście wielcy.

28.08.2010: Etap XVI: Bardo - Góra Kłodzka - Przełęcz Kłodzka - Kłodzko oraz Nowy Gierałtów - Bielice - Kowadło - Bielice.

Pomimo przestawiani kilkukrotnego budzika, deszcz nie chce przestać lać. Trzeba podjąć tą niekomfortową decyzję: Dziś startuję w deszczu. Sprawdziły się beznadziejne prognozy jakie wieczorem zobaczyłem w TVN, mówiące, że deszcz może popadać tu i z kilka dni. No, cóż. Peleryna na głowę i jazda (7:15). Przy wyjściu spotyka mnie pan (może właściciel), z którym zamieniłem wczoraj kilka słów. Mówi: „A nie mówiłem? Leje!”. Odczuwam jakąś dziwną satysfakcję w jego głosie, gdy mijamy się w drzwiach i to on, a nie ja, jest osobą wchodzącą do budynku. Na początek czeka mnie zdobycie większości wysokości – wspięcie się na Górę Kalwaryjną nad Bardem. Wilgoć szybko wdziera się wszędzie. Nawet się kiepsko oddycha. W prognozie mówili coś o 98% wilgotności powietrza. Ponownie, stacje drogi krzyżowej odpowiadają stanowi, w jakim się znajduję. Na szczęście nie upadam dwukrotnie pod plecakiem. Nie upadam nawet razu, ku ścisłości, ale i tak pewnie wyglądam jak „z krzyża zdjęty”. Dwóch porannych turystów, a może pielgrzymów, skryło się w małym domku tutejszego źródła, bijącego u stóp Kalwarii. Ja się nie zatrzymuję, bo to mógłby być początek odwrotu, a tego nie chcę. Idę zatem w tym bagnie, a deszcz ani na moment nie chce zwolnić. Górska kaplica na szczycie wyłania się z lekkiej mgiełki. Dobrze, od tego miejsca będzie w dół lub po równym.


Fot: Bardo - start w deszczu; Kaplica górska na szczycie Kalwarii wyłania się z mgieł...

Po płynących wodą drogach dochodzę o 9-ej do Przełęczy Łaszczowej, gdzie pojawiły się ładne wiaty dla turystów. Dwa lata temu, gdy szliśmy rodzinnie wokół Kotliny Kłodzkiej, jeszcze chyba tego nie było. Odpoczywam od wilgoci pod daszkiem, ale po zjedzeniu batona czuję, że stojąc od razu marznę, więc zarzucam plecak i pelerynę i ruszam dalej. Wkrótce, mimo ochraniaczy na nogawki i mimo nogawek samych w sobie (dopiero drugi raz podczas SpK idę w długich spodniach) w butach niestety już chlupie. Podejrzewam, że przyczyniły się do tego właśnie ochraniacze, które sprowadzają wodę z nogawki prosto na but. No, trudno. Bardziej mokre już nie będą, więc idzie się już łatwiej – nie unikam już wszystkich mniejszych akwenów, po prostu prę do przodu. Podejście na Ostrą Górę jest faktycznie zauważalne, potem kolejny wierzchołek i znów mokre, zarośnięte buczyną ścieżki. Gdyby było sucho, zapewne powyłamywałbym trochę gałęzi, tak jak to robiłem już podczas SpK w kilku miejscach, ale teraz wszystko jest mokre, więc nie mam ochoty zrzucać sobie dodatkowych kropel na głowę. Wreszcie krzyżówka szlaków. Z prawej dochodzi żółty z Kłodzka. To tam muszę się udać na moment. Nie jest to bowiem główny kierunek mojego marszu, ale niedaleko w tamtą stronę jest szczyt Góry Kłodzkiej (szczyt G. Bardzkich) . Tabliczka informuje o 15 minutach, ale jest to nieporozumienie – szczyt jest dosłownie o 3 minuty od krzyżówki (dla starszych 5 minut). Sesja foto na szczycie dziś nieco mokra (ok. 10-ej).


Fot: Szczyt Kłodzkiej Góry (G. Bardzkie) to mała płasienka między świerkami. Przy szlaku dodatkowo oznaczony na pniu drzewa.

Chociaż są nadzieje na przebłyski słońca, ponieważ niebo jest b. jasne (chmury, znaczy się). Wracam na szlak niebieski i po kolejnym wzniesieniu zaczynam ostre zejście na Przełęcz Kłodzką. Kolejny szpagat z podpórką ratuje mnie przez fikołkiem. Piękny telemark. Nie będzie jednak za dużo punktów za styl, bo – jak już wspomniałem – podparty. Na Przełęczy (po 11-ej) szybko rozpoznaję miejsce. Wczoraj jechałem tędy autobusem z Nysy. Jestem przemoczony (buty), co nie nastraja do dalszej walki w kierunku Lądka.


Fot: Stare słupki (graniczne? Kto wie?) z 1755 roku mozna odnaleźć wzdłuż szlaku.


Fot: Przełęcz Kłodzka. Stąd zmieniam kierunek na Kłodzko. Dochodzę tam wzdłuż szosy.

Pogoda niby się poprawia, ale siąpi cały czas. Próbuję zatem złapać jakiś autobus lub cokolwiek, ale nikt nie chce się zatrzymać. Przelatuje pospieszny PKS z Częstochowy do Kłodzka, ale o stanięciu – i to tu, na łuku – nie ma mowy. Deszcz powoli ustaje. Ściągam pelerynę i zakładam windstopper. Decyduję się zejść do Kłodzka. Co prawda to wzdłuż szosy, ale może coś się złapie. Próbowałem machać do połowy trasy. Ni chuchu, jak to mówią. Potem nie patrzyłem już nawet co nadjeżdża tylko szedłem dalej. Na przystanku okazało się, że najszybszy autobus może być tu po 15ej, więc walę pieszo do Kłodzka – nie ma rady. Jestem tam przed 13-tą. Autobusy do Bielic, gdzie znajduje się mój dzisiejszy nocleg, w soboty nie jeżdżą, toteż łapię autobus do Stronia Śląskiego, miejscowości najbliżej położonej jak się tylko da. Po drodze pałaszuję moje ulubione sezamkowe irysy, które udało mi się kupić blisko dworca (na dworcu 2 banany i 2 drożdżówki – i jak ma człek schudnąć w górach?). W Stroniu budzę się akurat jak autobus staje na krzyżówce z drogą do Bielic. Wyskakuję w odpowiedniej chwili, by się niepotrzebnie nie wracać. Teraz pozostaje tylko kilkanaście kilometrów do Bielic asfaltem. Na szczęście część drogi przebywam stopem (dziękuję rodzinie, która podrzuciła mnie do Nowego Gierałtowa busikiem). Jadę na pace, bo w samochodzie dzieci w fotelikach i rodzice. Nic to, jest ciekawie, a co najważniejsze – bliżej Bielic. Ostatnie kilometry już dochodzę pieszo.


Fot: Bielice, kościół; Okna gospodarstwa "U Majów" witają...

„U Majów” wita mnie Pani Maj (nocowaliśmy tu 2 lata temu, niestety gospodyni już nas nie pamięta, ale i tak przekazuję pozdrowienia od Magdy i Wojtka). Zostawiam na razie większość rzeczy i z prawie pustym plecakiem (peleryna, woda itp.) idę jeszcze na Kowadło (Góry Złote), które rozpina się za linią zabudowań. Muszę dojść wpierw do końca wioski (Leśnictwo) i skręcić w lewo, pod górę. W porównaniu z dotychczasowymi wspinaczkami, ta jest wisienką na deserze. Najpierw trochę utwardzoną tłuczniem granitowym drogą, potem bardziej stromo ciemnym świerkowym lasem do granicy.


Fot: Najpierw drogą, potem granicznymi ścieżkami... na Kowadło (G. Złote).

Chwilkę wzdłuż słupków granicznych z Czechami, a potem przez ładny punkt widokowy poniżej granicy. Gdy ścieżka zawraca ponownie do góry, znak że to już blisko. Akurat dostaję sms-a od Mamy („co u Ciebie?), więc odpisuję, że właśnie wchodzę na szczyt Kowadła. Puszczam stąd wszelkie informacje do domu, ponieważ po zejściu do Bielic o wysłaniu czegokolwiek mowy nie będzie (dolina otoczona ciasno górami, zero zasięgu, gospodyni ma Internet, ale telefoniczny). Słońce pokazuje się na kilkanaście minut i na szczycie jest bardzo przyjemnie. Oczywiście – kilka zdjęć, na polskim i na czeskim szczycie. Na horyzoncie kotłują się chmury. Ciekawe jaki będzie kolejny ranek…


Fot: Szczyt Kowadła - polski i zaraz obok czeski.


Fot: Kolorowe grzybki - wdzięczny temat do fotografii...

Schodzę powoli do Bielic robiąc kolejne zdjęcia widoków, grzybów… Prysznic, rozwieszenie wczorajszego prania i… Obiad u Pani Maj jest (jak zawsze, chciałoby się rzec) królewski i tak podany, Rosół w wazie, kotlet osobno na półmisku, tak samo ziemniaczki zapiekane, do tego kompot z jagód (sporo jagód w szklance) i kostka ciasta. Na deser kawa. Błogostan. Rozmawiam z gospodynią i jej córką o gościach, którzy potrafią odmówić przyjazdu na dzień przed terminem, o kiepskim, deszczowym sezonie, o planach na przyszłość, górach… Wieczór kończy się zerknięciem na prognozę pogody, tym razem w TVP. Niestety, ma lać na Dolnym Śląsku, ale jutro tylko przelotnie (do południa). Może uda się z tym deszczem jutro? Wieczór wykorzystuję na siedzeniu w łóżku i pisanie trzech zaległych relacji. O wysłaniu ich stąd niestety nie ma mowy. Może jutro. Jest 23:06. Pora spać, bo jutro od rana walka o Śnieżnik.

27.08.2010: Etap XV: Głuchołazy - Kopa Biskupia - Głuchołazy..

Właściwie najważniejsza jest Kopa, ale z dziennikarskiego obowiązku zanotuję, że pociąg „poznański” w Lublińcu spóźnił się kilka minut. To nic, bo miałem tam 2h przesiadki. Nie mniej jednak postanowiłem sprawdzić mroczne nocne stanowiska autobusowe i wyczytałem, że kilka minut przed moim przyjazdem miał być autobus, który jechał przez Opole, a więc w stronę mojej planowanej podróży. Łażę i klnę, że połączenia nie są skorelowane, a tu – po kilku minutach – przyjeżdża spóźniony autobus. Po raz kolejny może stać się cud w postaci zarobienia na czasie. W autobusie przysypiam, tak jak i wcześniej w pociągu, gdzie miałem dla siebie cały przedział i leżałem. W Opolu jestem zatem wcześniej o jakieś 1,5h. Znów niucham za połączeniami do Nysy. Niestety – nic. Ponownie wracam na zaplanowane tory i w Opolu kimam z głową na plecaku na dworcowej ławce.


Fot: Nocne polskie dworce PKP - pustka. W Opolu dogorywam na ławce ponad godzinę; Kopa Biskupia wita mnie z zachmurzonym obliczem.

Pociąg, jaki przyjeżdża jest nowoczesnym wagonem i do Nysy sporo śpię. W Nysie – jak zwykle – rozpoznanie rozkładów. Do Głuchołazów jest wiele opcji, jak nie PKS to busy. Pociąg też by się później znalazł, ale liczba połączeń kolejowych nie przekracza tej z rozkładu kolejki Maltanka, jeżdżącej do zoo na poznańskiej Malcie. Odwiedzam ciekawą toaletę na PKP. Gra muzyka, pani dzierżawi mi rolkę i prosi o odniesienie „po”. No i wreszcie bus. Po pół godzinie jestem w Głuchołazach, gdzie wysiadam na przystanku dworcowym. Bus jedzie wyżej, ale założenie jest jasne – jak zdobywać to od dołu, bez pomocy. Pokonuję zatem sporo miejskich ulic i kieruję się na Konradów. Pod budynkiem jakiejś szkoły rozpakowuję swój majdan i przebieram się w góry. Jacyś budowlańcy przechodzą i dziwnie się na mnie patrzą jak bez skarpetek siedzę na schodach i oklejam stopy plastrami. Przechodzę przez długi Konradów (ładna wieś, sporo kwiatów, w tym krzewy hibiskusa, ładnie i schludnie), a potem przez przysiółek Skowronki do Jarnołtówka, leżącego u stóp Kopy Biskupiej, najwyższego stożka Gór Opawskich. Niebo jest mroczne, chyba lunie jak nic. Widać Sudety mają inny pogląd na moje wyczyny niż Karpaty i nie witają mnie słońcem. Zakupy wody i batonów w sklepiku na rogu i dalszy marsz uliczkami pod górę. W końcu, na wysokości dolnej granicy lasu, szlak opuszcza wiejskie asfalty i wchodzi w zarośla. Podejście jest przyjemne. Po pierwsze zróżnicowane pod względem stopnia wznoszenia, po drugie pod względem zmieniającego się lasu. Im wyżej, tym bardziej stromo. Sporo kawałków pokrytych łupkami, które są bardzo śliskie.


Fot: Wyjście na czeską granicę. Zaraz potem wieża widokowa...

Pod szczytem mijam ścieżkę biegnącą w lewo do schroniska i kieruję się najpierw na szczyt i do stojącej w jego pobliżu wieży widokowej (jedna ze starych niemieckich, jak to mówią Bismarckowskich). W wieży czeski sklepik, ale można płacić złotówkami. Widoki są tu ograniczone lasem, lepsze są odrobinę niżej, w stronę polskiego schroniska, ale tylko na polską stronę, no i oczywiście z wieży. Podbijam moje papiery okolicznościowym datownikiem i robię kilka fotek. Jedna robią mi przypadkowi Czesi.


Fot: Słup z 1898 r na szczycie Kopy. Pamiątkowe foto przy wejściu do wieży...

Kilka minut potem schodzę do schroniska, gdzie tylko kilka osób. Małżeństwo z Poznania, sprzedawca również (zapomniałem dodać, że nawet Leszek z chaty „Lasek” mieszkał jakiś czas na moim osiedlu!). Z gościem z baru (niestety, nie znam imienia) gadamy sporo o górach, jego pracy, sezonie. Zamawiam jajecznicę i herbatę. Mam sporo czasu na odpoczynek. Trochę się przepakowuję, jem i rozmawiam, w sumie jakieś 45 minut. Podziwiam krawaty wiszące pod sufitem. To stara tradycja w tym miejscu, do której wrócił nowy właściciel. Krawaty są tu obcinane każdemu, kto zapędzi się w góry w tym niestosownym dodatku do ubioru.


Fot: Tylko spróbuj przyjśc tu w krawacie!

No i dalej w dół – dokładnie tą samą trasą do Głuchołazów. Znów tempo jest dobre. Na jednym z zejść o mało co i złapałbym wreszcie pierwszego „zająca”, ale jakimś dziwnym szpagatem z lekką podpórką prawą ręką, udaje mi się utrzymać równowagę. Zostawiam fajny długi ślad. Deszcz jednak nie spadł, a niebo było iście stalowe. W Głuchołazach wstępuję do Cafe Rene (mam skojarzenie z serialem „Allo, allo”, szefowa mówi, że nie tylko ja). Jako nagroda za Kopę, na stoliku ląduje kawa latte i torcik kaukaski (orzechowo-kremowy, coś jak lżejsza wersja snickersa, delikatny = dobry). Przy okazji oczywiście przebieranie w toalecie w ciuchy transportowe, co by nie uprzykrzać innym podróżnym życia. Bardzo przydatne w takich sytuacjach okazują się chusteczki odświeżające, bo prysznic w umywalce byłby trudny. Kawiarenka jest godna polecenia. Pycha!


Fot: Kopa rozchmurzona na dowidzenia. Cafe Rene - miejsce godne polecenia po górskim spacerze (smacznie i miło).

Odwiedzam jeszcze bankomat (czasem niestety trzeba) i łapię znowu wcześniejszy autobus z powrotem do Nysy. W Nysie okazuje się, że można inaczej podróżować do Barda, niż to wynika ze źródeł internetowych. Łapię jakiś opóźniony autobus z Mielca do Kłodzka. Co prawda akurat w Nysie, mimo spóźnienia, kierowca ma 0,5h przerwy, ale mający przyjechać w tym momencie inny autobus do Kłodzka nie przyjeżdża w ogóle. Trasę do Kłodzka umila mi rozmowa z autobusową sąsiadką. Śmiejemy się z tych wszystkich połączeń komunikacyjnych, które tak naprawdę są jazdą na żywioł. Najlepiej nie sprawdzać żadnych rozkładów i nic nie planować, bo i tak okazuje się potem, że wszystko i tak jeździ inaczej. Na przykład w Kłodzku, po dostaniu się na dworzec okazuje się, że pierwszy autobus jaki się zatrzymuje w Bardzie jest dopiero po 20-ej. Ale to nic. Przecież wcześniej jest taki co się nie zatrzymuje, ale w informacji stoję akurat koło jego kierowcy, który informuje mnie, że jak trzeba to się stanie. O, jak miło, nieprawdaż? Mam sporo czasu mimo to, więc w przydworcowej pizzerii zjadam przepyszną pizzę z wielką ilością sera. Ostatnie 2 kawałki zabieram ze sobą i kończę w Zajeździe w Bardzie. Faktycznie, autobus wypluwa mnie na poboczu, przy samym wejściu do miasta, a to oznacza, że w Zajeździe pod Złotym Lwem jestem 2 minuty potem (koło bazyliki, dobra lokalizacja). Od razu lokuję się w pokoju i zabieram za obowiązki. Dziś bowiem czas prania – po pierwsze dobre na to miejsce, a po drugie po dniu, który nie był mocno męczący (no i z konieczności). Do umywalki lądują liczne slipy i skarpety, 3 koszulki i nawet 2 pary spodni. Zasoby czystości wydatnie wzrastają. Fajnie wygląda kabina prysznicowa po tym jak wszystko rozwieszam tam na wieszakach do schnięcia. Pod wieczór schodzę jeszcze po dodatkowe płyny do baru, gubiąc drogę (niezły labirynt korytarzy – stare kamienice). Troszkę piszę, ale bez wiary. Powieki opadają…


Fot: Pranie globalne. To nieodzowny element dłuższej włóczęgi. Tak wygląda łazienka po wykręcaniu...

26.08.2010: Etap XIV: Chata Lasek - Jeleśnia oraz Czernichów - Czupel - Wilkowice - Szczyrk - Skrzyczne - Szczyrk.

Wyjście z Lasku to trudna rzecz. Przekonali się już o tym Ci, którzy wstąpili tu na chwilę, a zostali na długo, włącznie z jednym ślubem… ale to długie historie. W moim pokoju jest b. ciemno, tym bardziej panuje złudzenie nocy, gdy faktycznie jest około szóstej. Półmrok i spokój chaty rozrywa poranny dzwonek. Okazuje się, że to moja mama już mnie poszukuje od rana. Nie było zasięgu, by wysłać sms po dotarciu na miejsce i już akcja ratunkowa rozpoczęta! Dobrze, że od razu nie wylądował tu śmigłowiec GOPR-u, bo by to trochę kosztowało. Słyszę tylko spokojny głos Leszka: „Tak, dotarł, niech się Pani nie martwi, tak, jest, jest…”. Wstaję na poranną herbatę w kuchni i jeszcze chwilkę gaworzę z gospodarzem w tym przytulnym pomieszczeniu.


Fot: Szyldy u wejścia do chaty oraz maczuga na niesfornych gości!

Rozliczenie. Koszt noclegu dziesięć złotych – a więc nie przesłyszałem się przez telefon. Pytam o pozostałe należności, m.in. za herbaty, wrzątek do kawy itp. Leszek odpowiada: „Nie denerwuj mnie, to jest chatka studencka. Jak będę chciał zarabiać, to gdzie indziej pójdę!”. A denerwować gospodarza nie ma co, bo nad progiem wisi maczuga na takich niegrzecznych gości, jak ja. Pomimo to, zostawiam na półce kilka złotych – nie może być, że się „na sępa” przychodzi. Na koniec kilka fotografii i wskazówek od Leszka co do zejścia do Jeleśnej.


Fot: Gospodarz na Lasku - Leszek - sprawdza połączenia autobusowe do Żywca; Szlak zielonej chatki do wsi Jeleśna.

Mam się trzymać szlaku z zieloną chatką, bo czerwona sprowadza do Pewli. Chatka w Lasku zrobiła na mnie kolosalne wrażenie, nie łatwo mi było powiedzieć dowidzenia. Mam nadzieję, że będzie mi tu dane jeszcze wrócić. Zielony szlak chatkowy (białe tło i zielony domek na nim – takie ma oznaczenie) wprowadza najpierw na szczytowe hale, a potem, żegnając się ze szlakiem żółtym, jakim tu wczoraj dotarłem, spada ostro w dół do Jeleśnej. Bardzo ładne zejście, w górnej części przypomina ukrytą ścieżkę zbójecką, takie mam dziwne skojarzenie. Im bliżej miejscowości, tym niestety szlak staje się kanionem błota i płynącej drogą wody. Na szczęście większość takich odcinków można obchodzić innymi ścieżkami leśnymi. We wsi dróżka wychodzi na brzeg górskiej rzeki i przekracza ją po kamienistych plażach stworzonych z naniesionych, potężnych otoczaków i skleconych na słowo chybotliwych mostkach. Dziwne to miejsce jakoś nie kojarzy mi się z górami.


Fot: "Zbójecka" ścieżka do jeleśnej; Przejście przez rzekę...

W Jeleśnej dokonuję małych zakupów w sklepie i dochodząc do centrum łapię busa do Żywca (odpuszczam część szlaku wiodącą drogami i wioskami, m.in. przez Rychwał. Stoi tu piękna, stara karczma, ale taka naprawdę stara, a nie na nowo budowana. Busem jadę do samego Żywca, gdzie na dworcu PKS dowiaduję się o dalsze połączenie w stronę Beskidu Małego. W miejscowym barze wcinam mielone z kapustą zasmażaną, za dychę. Bar pamięta dobre czasy PKS-u, na pewno. To już ostatni beskidzki (a zarazem Karpacki) dzień. Autobusem podjeżdżam do Czernichowa, skąd wyruszam na przejście pasma Magurki Wilkowickiej. Głównym celem jest Czupel – najwyższe wzniesienie Beskidu Małego. Za plecami mam górę Żar (dobrze znaną szybownikom, a od pewnego czasu słynną też z tego, że zainstalowano tu zdemontowaną z Gubałówki kolejkę naziemną), a także kuszące Pasmo Leskowca… Może kiedyś… W Czernichowie wszystko wydaje się w porządku, na krzyżówce stoi drogowskaz szlaków, który wskazuje wyraźnie kierunek szlaku niebieskiego na Magurkę i Czupel. Jednak już po kilkuset metrach mam co najmniej kilka razy wątpliwości, którą ulicą mam wyjść. Prę do góry najbardziej prawdopodobną, ale znaków nie ma. Wybawia mnie z tej sytuacji pan stojący na balkonie, który sam pyta czy idę na Magurkę i informuje mnie, że szlak idzie równoległą ulicą, biegnącą od kościoła. Wracam na dobry tor i zaczynam mozolne podchodzenie. Jest już nieźle ciepło, więc tempo na otwartej przestrzeni jest powolne. Tu też znajduję w kilku miejscach jeżyny, ale kudy im do gigantów z Koszarawy! Wyprzedzam tylko jedną rodzinną grupkę łazików, po czym wchodzę do piętra lasu. Od razu lepiej, tym bardziej, że po kilku minutach szlak też przestaje już zyskiwać na wysokości i spokojnie przemierza górę równolegle do grzbietu. Omija z lewej szczyt Rogacza, by potem zaraz osiągnąć przełęcz, na której znajduje się krzyżówka szlaków. Tu dopiero napotykam drugą grupę, wyglądającą na spotkanie przewodników i młodzieży zarazem, ale góra 8 osób. Nie zatrzymuję się, ponieważ szczyt Czupla (Czupela, Cupla?) jest o krok stąd. Piękny widok na górę Żar cały czas obecny jest odrobinę z tyłu. Po lewej zaś pojawia się już Skrzyczne, mój odległy dzisiejszy cel, zarazem ostatni wierzchołek do KGP w Beskidach. Łatwo go rozpoznać po zlokalizowanej tam wielkiej wieży przekaźnikowej (technicy, wybaczcie, nie wiem dokładnie czy to nadajnik, czy przekaźnik, czy jeszcze co…). Na Czuplu robię zdjęcia – dla pewności w dwóch miejscach, ponieważ na jednym jest usypany sztuczny kamienny kopiec i stoi tu ławka, co sugeruje, że może to być szczyt, a na drugim (który wydaje się ciut wyższy) też jest wydeptane miejsce i zawieszona jest tu na drzewie mała kapliczka. Nie ma tabliczki informującej o szczycie. Pamiętam, że wiele lat temu, gdy weszliśmy tu z Magdą i Anią (szwagierką) na drzewie była mała drewniana tabliczka. Teraz nic. Ale teren wokół jest już tylko niższy, więc musi to być tu.


Fot: Czupel. Plecak na "pseudoszczycie" z ławeczką; Faktyczny szczyt (kapliczka na zniekształconym drzewie).

Stąd szybkim krokiem pędzę do schroniska na Magurce, które widać już z Czupla. Całe pasmo u góry jest odsłonięte (wiatrołomy i wycinka świerków). Im bliżej schroniska, rzecz jasna – więcej ludzi, ale nie tyle, ile bym się spodziewał, raczej mały ruch. Na miejscu nie ma zatem problemu z zamówieniem klusek na parze z nadzieniem z powideł (podobno nadzienie było, ale symboliczne). Kluchy bardzo dobre (jak poznańskie pyzy, ale o konsystencji mniej gumowatej, przypominającej raczej słodkie ciasto drożdżowe), okraszone sowicie masłem.


Fot: Rzut oka wstecz na niepozorną kopułkę Czupla; Schronisko na Magurce Wilkowickiej.

Z Magurki, zielonym w dół. Spotykam tylko znakarzy, malujących nowe znaki szlaku. Jeden z nich mówi: „Na dole to ten szlak… niech go szlag!” – chodzi o jego zawiłość w przebiegu po Wilkowicach, jak i trochę o niemiłe spadki. Nikogo więcej. Większość ludzi podjeżdża na przełęcz i wchodzi do schroniska najkrótszym z możliwych łączników. Tędy jest za stromo, za trudno. Toteż w jednym miejscu, prawie na środku, stoi ciemny gdzyb, zwany tu i ówdzie pocieczem (czerwonawy borowik, siniejący w miejscach dotyku jak podgrzybek). Wygląda tak nierealnie, jak z rysunku dziecka. Kształt regularny i to miejsce, na środku ścieżki! Niesamowite.


Fot: Grzyb na ścieżce... Skrzyczne już widoczne z daleka.

Ulicami Wilkowic, wzdłuż rzeczki, a potem wzdłuż głównej ulicy, dochodzę do przejazdu kolejowego, po czym zmieniam szlak na żółty, który dobre 40 minut prowadzi mnie jeszcze wśród zabudowań Mesznej i okolic. No cóż, trzeba się przedostać w Beskid Śląski, pokonując to, co człek już zabudował. Ostatni odcinek wzdłuż szosy na Szczyrk jest wkurzający, ruch duży. Na szczęście to trwa krótko i już podchodzę wśród ostatnich zabudowań, pod górę, w kierunku czegoś, co oznaczone jest na mapie jako skocznia, ale chyba już nie istnieje. Tam łapię z kolei czarny szlak, który ma mnie poprowadzić dookoła masywu góry, w kierunku Szczyrku. Dochodzę do miłej restauracji, przez teren której szlak przechodzi. Nazywa się ona „Chata na Groniu”, rodzinny interes, jak mówi Pan w barze. Pyta o moją drogę, po czym udziela mi „ulgi dla wariatów”, czyli kolę sprzedaje mi zamiast za 5, to za 3 złote. Jako szczególny wariat mogę się też wpisać do księgi pamiątkowej. Mój rozmówca mówi, że też marzyła mu się taka wędrówka. Na odchodnym życzy mi „dębowych nóg” (mam nadzieję, że nie znaczy to odrętwienia, hehe), a gdy wychodzę, głośno przedstawia moje wariactwo ludziom zebranym przy stolikach. Normalnie poczułem się jak VIP. Będę bardzo mile wspominał to serdeczne miejsce. Widać, ze przychodzi tu z dołu na spacer czy piwo sporo osób. Dalej brnę czarnym łącznikiem do Szczyrku. Okazuje się, że na większości przebiegu pokrywa się on z jakimś szlakiem różańcowym, co od razu zapala mi czerwoną lampkę, bo to oznacza, że nie będzie łatwo. No i faktycznie, ścieżka sadystycznie wyprowadza mnie do góry, gdzie usytuowana jest kolejna stacja szlaku, po czym schodzi na dół i tak kilkakrotnie. W końcu, przy jednej ze stacji chce mi się już śmiać, gdy nieźle zmachany czytam, że teraz rozpoczną się „tajemnice bolesne”. Czyżby miało być jeszcze gorzej? Na szczęście nie, szlak wreszcie nabiera tempa w dół. Dochodzę do zabudowań tzw. Górki w Szczyrku, skąd puszczam się w dół niebieskim – po osiągnięciu asfaltu przy Sanktuarium, wręcz zbiegam w dół, osiągając centrum Szczyrku w kwadrans (zamiast 45 minut).


Fot: Ulicami Szczyrku zbiegam na sam dół...

Oszczędzam sporo na czasie, a to ważna rzecz, bo dziś muszę zdążyć wejść i zejść ze Skrzycznego, ponieważ następnie muszę złapać autobus do Bielska-Białej i ruszyć w Góry Opawskie. Nie zatrzymuję się zatem prawie wcale w Szczyrku, tylko „na wylot” łapię zielony szlak na górę. Najpierw po betonówce, potem po wygodnych szerokich alejach leśnych szybko nabieram wysokości. By szło się lżej ustanawiam sobie nagrody w postaci picia w miejscach kolejnych krzyżówek szlaków.


Fot: Fragment podejścia na Skrzyczne. Strasznie wieje. W dole Żywiec i Jezioro Żywieckie.

Wejście idzie mi bardzo dobrze. Po raz kolejny widzę, że po południu, mimo kumulowania trasy, idzie mi się z reguły dużo lepiej, znaczy się szybciej. No i jak Kowalczyk – lepszy jestem na podejściach. Szlak przeznacza na wejście 2,5h. Mi starcza 1,5h (17:15-18:45). Wyżej potężnie duje wiatr, ale świerki kołyszą się spokojnie, nie wydają z siebie żadnych podejrzanych chrzęstów. Na szczycie zostaję tylko niezbędną chwilkę, bo wiatr chce zabrać czapkę, plecak i… mnie.


Fot: Na szczycie Skrzycznego.

Pięknie wygląda wszystko w pomarańczowym już świetle popołudnia, a wieża ma monstrualne wymiary. Wiatr gra na jej konstrukcji jakieś demoniczne melodie. Schodzę do schroniska. Są wakacje, a w sali jadalnianej zaledwie kilka osób. Straszne pustki, jak na tak znane miejsce. Pałaszuję bigos z kromką chleba ze smalcem oraz szarlotkę. Towarzystwo z sąsiedniego stołu zaprasza mnie na coś mocniejszego, ale po moim czwartym „dziękuję” widać, że ze mnie tu pożytku nie będzie.


Fot: Przy bufecie na Skrzycznem pustki...

Trwa rozmowa o czynszu schroniskowym i kiepskim sezonie. Kwoty za dzierżawę powodują wstawanie włosów na głowie. Gospodarze (rodzina) prowadzą to schronisko już ponad 50 lat! Niezły staż… Szkoda, że muszę lecieć, bo jest bardzo miła atmosfera. Zejście jest właściwie zbieganiem. Po pierwsze strasznie wieje u góry i chcę opuścić szybko tę strefę (oprócz kilku fotek o zachodzi słońca), po drugie – dobrze jest mieć zapas czasowy na przebranie się przed podróżą.


Fot: Zachód słońca pod wyciągiem na stokach Skrzycznego.

Gdy się już ściemnia na odcinku leśnym dochodzi mnie inny chłopak, który do szczytu dnie doszedł, bo jak sam przyznaje nie założył odpowiednich butów i trochę za późno się wybrał. Krzysiek (jeśli dobrze zapamiętałem, jak nie, to proszę o info), jest w Szczyrku służbowo. Z powodu pracy przeniósł się z Gdańska do Krakowa. Jest zadowolony, ale tęskni za surfingiem, jakkolwiek cieszy się z bliskości gór. Fajnie gada się nam o hobby, górach, ubraniach w góry i wielu rzeczach, aż dochodzimy – już o świetle czołówki – do centrum Szczyrku. Tu każdy idzie w swoją stronę. Ja do małej kawiarenki, gdzie zarówno uzupełniam płyny, jak i przebieram się w toalecie. Jestem na tyle wcześnie (zejście tylko w 1h i 7 min.), że ze Szczyrku wyjeżdżam wcześniejszym autobusem. Podczas jazdy załatwiam telefony i sms-y. Wkrótce Bielsko-Biała. Wysiadam na dworcu PKS. Sprawdzam kursy – beznadziejnie nic w nocy nie ma. Przechodzę ładną podświetloną kładką nad ulicą na PKP (w ogóle nie znam Bielska, ale jak wjechałem teraz wieczorem, widać było wiele ładnych odrestaurowanych i estetycznie podświetlonych budynków – bardzo pozytywne wrażenie). Niestety i na PKP nie ma żadnych wcześniejszych połączeń. Zgodnie z tym, co zaplanowałem pojadę najpierw do Lublińca (pociąg jest do Kołobrzegu, przez Poznań i zastanawiam się czy nie zaspać). Przed odjazdem odwiedzam stację BP, gdzie kupuję kilka rzeczy konsumpcyjnych, a potem kafejkę internetową – tu poprawiam nieco rzeczy na stronie WWW i wstawiam tylko mały komunikat z trasy. Udaje mi się tu też wypić zakupione wcześniej piwo (spod ławki). Prowadzący kafejkę otwiera mi butelkę zapalniczką i mówi: coś o traperskich sposobach… Potem już czas na ostrą jazdę naszymi środkami masowego rażenia… No, ale o tym w kolejnej części…

25.08.2010: Etap XIII: Hala Krupowa - Polica - Babia Góra - Chata Lasek.

Rano noga mniej boli, prawie wcale. Pomimo to zakładam opaskę elastyczną od gospodyni schroniska. Robię trochę szumu, ale nikt oprócz mnie nie wstaje. Żegnam się z panią sprzątającą w jadalni i ruszam o godz. 6:44. Idzie się bardzo dobrze, tak jakby wczorajszych kontuzji w ogóle nie było. Policę po prostu połykam. Zatrzymuję się tylko przy pamiątkowej tablicy na część ofiar wspomnianej katastrofy AN-24. Tablica wmontowana jest w pionowy statecznik samolotu, nie oryginalny, imitujący ogon.


Fot: Pomnik ku czci ofiar katastrofy samolotu AN-24, PLL LOT w 1969 r.

Polica utkwiła mi w pamięci jako miejsce, które zawsze dostarczało nam pogodowych wrażeń. Po raz pierwszy, wiosną, podczas świąt Wielkiej Nocy, brnęliśmy tu kiedyś po pachy w roztapiającej się śniegowej kaszy. Ostatnio, na końcówce Marszonu, utknęliśmy tu próbując wieczorem, we mgle rozszyfrować szlak. Tym razem jest jakoś dziwnie – widno i ciepło. Zejście z Policy na Krowiarki także pamiętałem (chyba przez zmęczenie i porę dnia) jako bardzo długie i monotonne. Za dnia – nic z tych rzeczy. Wygodną drogą (omijam kamienie idąc lasem zamiast samą drogą) dochodzę do ostatnich pagórków przez Przełęczą i już zaraz jestem na asfalcie. Do tej pory spotkałem tylko kilka osób, z których część to zbierający w lesie jagody. Na Krowiarkach zakup biletu do Babiogórskiego PN, batona (na miejscu), paluszków, orzeszków… No i pieczątki. Moja strona A3 z pieczątkami ze wszystkich miejsc (część I) już się zapełnia. Uciekam przed grupami szkolnymi, zaczynam podejście na Sokolicę – pierwsze wzniesienie w linii granicy Polski w stronę szczytu Babiej. Przy okazji to najbardziej stroma część podejścia, na którym zyskuje się najwięcej wysokości. Na platformie widokowej umieszczonej na szczycie mam już wrażenie, że jestem prawie na wysokości Policy, z której dopiero co zlazłem (robota można by rzec syzyfowa). Nie czekam, ponieważ młodzież już się tu porozsiadała i korzystam z w miarę pustego szlaku, spacerując ku Babiej Górze.


Fot: Wygodny szlak w piętrze kosodrzewiny prowadzi ku wierzchołkowi Babiej Góry. Ale to jeszcze nie jest wierzchołek główny...

Idzie się bardzo dobrze, bo od tej pory szlak nabiera wysokości spokojnie, systematycznie, nie powodując zmęczenia. Na głównym wierzchołku jestem około 11:25, to niezły czas, bo z kalkulacji na podstawie tabliczek powinienem być tu w południe. Wykorzystuję te zarobione minuty na konsumpcję kanapek w pobliżu szczytu. Jest tu taki dobry murek, stworzony dla schowania przed wiatrem. Słońce praży, czuję się jak kuracjusz na deptaku.


Fot: Na szczycie Babiej Góry; Stare napisy w kamieniach pozostawione przez dawnych turystów...

No, ale pora przemierzać dalej, ruszam po 12-ej. Turlam się powoli po kamienistej ścieżce – najpierw na Przełęcz Brona, skąd na dół do schroniska na Markowych Szczawinach (13-13:40). To nowy obiekt dużych rozmiarów, stworzony w miejscu starych poczciwych, drewnianych Markowych. Zmiana trwała 3 lata (2007-2009). Po dawnym schronisku ani śladu (na szczęście fotografowałem ten stary obiekt kilkukrotnie). No, ale nowy jest niczego sobie, architektonicznie ciekawy. Poza tym: kombinat, no bo jak ma być inaczej pod Babią, gdzie walą takie tłumy. Zamawiam fasolkę po bretońsku, szarlotkę i herbatę. Wymieniam kilka zdań z parą młodych ludzi, z którymi wcześniej rozmawialiśmy na szczycie.


Fot: Nowe Markowe...

Zjadam i spadam w najmniej chyba uczęszczanym kierunku – szlakiem czerwonym w stronę Rozdroża Żywieckiego. To ścieżka biegnąca poziomo bez większych wzlotów, dochodząca do granicznych szlaków na zachód od Małej Babiej Góry). Tamtędy idę, znów spotykam pojedyncze osoby.


Fot: jeden ze stromieni spadających spod Małej Babiej Góry; Odpoczynek na szlaku.

Granicą dostaję się pod Mędralową i dalej zielonym i żółtym dochodzę przez kilka malowniczych pagórów (Beskidek, Suchy Groń, Lachów Groń – na ostatnim tracę kilka chwil na znalezienie szlaku). Na końcu tej trasy schodzę makabrycznie długo w dół, wąskimi rynnami kamiennymi aż do wsi Koszarawa. Na szczęście w dolnej partii rośnie niezliczona ilość jeżyn, które połykam garściami. Są tak wielkie, że w dłoni mieści się ich kilka. Niektóre krzewy wchodzą na mniejsze drzewa i mam wrażenie, że zbieram jeżyny z drzewek.


Fot: Lachów Groń - znak szlaku na kamieniu. Na horyzoncie została Babia Góra; Koszarawa - oznaczenie szlaków wysoko na słupie.

W Koszarawie przekraczam tylko asfalt i jeszcze dzikszą częścią żółtego szlaku, kolejną rynną bobslejową włażę na ostatnią już dziś górę, wspomagając się jak poprzednio leśnym runem. Od szczytu idę już z nadzieją na widok na schronisko „Lasek”, tym bardziej, że oprócz znaku szlaku prowadzą tu znaki kufelka. W końcu dochodzę i moim oczom jawi się stara drewniana chata, jak z bajki, a na jej progu długobrody gospodarz. Szczypię się w obawie czy to aby nie zwidy ze zmęczenia, ale chata i gospodarz są prawdziwi.


Fot: Kufelkowy szlak do chaty "na Lasku"; I oto jestem...

Od razu zamieniamy kilkanaście zdań na zewnątrz. Leszek, tak ma na imię brodata zjawa, siedzi „na Lasku” od 9 lat. Pasuje do miejsca, nawet swym wyglądem jakby zrośnięty z progiem chaty. Na ścianie schroniska ciekawe tablice, m.in. nazwa „Ulica Lasek” (to z Krakowa!). U wejścia wisi też pała drewniana, coś na kształt maczugi bez kolców. To na niesfornych gości, już podobno była używana. A jak gospodarz nie poradzi, to mówi, że zawsze może liczyć na chłopaków ze straży pożarnej, którzy często „mają dość bicia się ze sobą i chętnie walną innym”. Rozmowa toczy się wokół chatkowego życia. Robi się zimno, przenosimy się do środka. Oprócz Leszka, jest tu Asia, z Bydgoszczy. Przyjeżdża tu regularnie – w góry i na grzyby. Właśnie w kuchni robi kurki w occie. Przy okazji przygotowuje też sałatki konserwowe w słojach dla gospodarza. Po wstępnej herbacie, biorę prysznic. Jest to pomieszczenie pralniczo-prysznicowe, w którym na dodatek suszą się też grzyby, toteż jest piękny grzybowy zapach i bardzo ciepło. Prysznic jest boski, trochę boję się wracać do chłodniejszych pomieszczeń chaty, ale okazuje się, że po umyciu dobrze to znoszę. Gospodarz tnie stare okiennice do palenia, wycina zawiasy – mogą się przydać.


Fot: Kuchnia. Miło tu posiedzieć i pogawędzić... Herbata też smakuje od razu lepiej...

W kuchni rozmawiamy o grzybach, chodzeniu po górach, o Beskidzie Niskim, Bieszczadach, gościach chatki (czasem są tu całkiem spore imprezy, a raz nawet odbyło się tu wesele party, która w chatce się poznała, oglądam album z tej imprezy – wspaniałe fotki), W rozmowach padają imiona i ksywki stałych bywalców Lasku, widać, że sporo ludzi tu wraca, a niektórzy zostają na dłużej, choć wcale tego nie planowali. Naprawdę magiczne miejsce. Są tu dwa króliki i kot, zwany „kota”, bo to kocica. Jeden z królików ma męskie imię, ale jest z kolei króliczką, jednym słowem pełna tolerancja. Robię kilka fotografii wnętrz chaty. Piękne, niesamowite lokum. Ciepło tu, woda jest podgrzana, kuchnia do dyspozycji, mała świetlica, nawet mały pokoik na poddaszu, a właściwie miejsce na poddaszu, nie pokoik. Wydaje się, że miejsc tu niewiele, ale ponoć bywało i tak, że spało tu kilkadziesiąt osób. Nie mogę się rozstać z moimi nowymi znajomymi i przerywać tak interesujących rozmów, ale sen mnie morzy. Jeszcze przegląd map na jutro i ta relacja. Nie ma szans na jej wysłanie (kompletny brak zasięgu), w ogóle brak kontaktu, więc nie wysłałem żadnej wiadomości o dotarciu na miejsce… Siła wyższa. Zjadam jeszcze resztę zapasów pasztetowo-chlebowych i paluszki. Jutro rano tylko herbatka, a potem jakieś zakupy na dole w Pewli lub w Żywcu. Muszę z Pewli podjechać pod pasmo Magurki Wilkowickiej i kierować się na Czupel (Beskid Mały), a potem Skrzyczne (Śląski) – i to byłoby na tyle w Beskidach… Ale o tym jutro. Mam nadzieję, że może z Żywca puszczę zaległe 3 odcinki relacji. Dobrej nocy. Chatka jest cudna, warto będzie tu kiedyś przyjechać an kilka dni. Może na grzyby i góry w jednym, jak sugerują Leszek i Asia…

24.08.2010: Etap XII: Jurków - Kasina Wielka - Lubomir - Pcim oraz Sidzina - Hala Krupowa.


Fot: "Janasówka" w Jurkowie - miejsce mojego noclegu; Szosa nad Kasiną Wielką - idę na przełęcz.

Pomny wczorajszego późnego wstawiania, zrywam się 5:45 i po szóstej jestem gotów. Na dodatek inny gość, kierowca furgonetki, wychodzi o tej samej porze, dzięki czemu zjeżdżam z nim do głównej szosy przez całą wieś. Na dole sklep SPAR – robię szybkie zakupy i z jogurtem i rogalem idę na przystanek. Już po kilku minutach łapię autobus, którym dojeżdżam do Przymiarek. Omijam górę Ćwilin i Śnieżnicę, na których byłem też kiedyś nocą. Z Przymiarek od razu przeskakuję na kolejny bus, którym podjeżdżam kolejne kilka kilometrów do Kasiny Wielkiej. Stąd ruszam już na piechotę. Przez Wierzbanowską Górę wspinam się w kierunku Lubomira. Ładna droga, jak zwykle nie brakuje luźnych kamieni, jak wszędzie tutaj. W okolicach szczytu Wierzbanowskiej szałas w postaci małego drewnianego domku, z górnym pięterkiem wyłożonym sianem. Nad wejściem napis witający gości, a na ścianie przyczepiona kartka z napisem „Bacówka”, nad nią pięć gwiazdek. Są to zapewne gwiazdki, jakie można oglądać z siana nocą. Na pobliskiej polance rosną kanie. Brakuje tylko patelni i masła…


Fot: Górski "hotel" i kania (tuż przed nim)...

Schodzę z góry, po czym dalsza część szlaku to w większości droga – najpierw asfaltowa, potem usypana kamieniami, prowadząca w kierunku obserwatorium astronomicznego na Lubomirze (odbudowane, można zwiedzać). Po luźnych kamieniach idzie się słabo i dojście na szczyt Beskidu Makowskiego przyjmuję z wielką ulgą (godz. 10:00).


Fot: Las, niestety, jest ciągle dla wielu ludzi miejscem zrzutu odpadów. Tu - eternitowe płytki dachowe (wrrr...); Schodki, będące pozostałością przedwojennego obserwatorium na Lubomirze (Beskid Makowski, zwany Myślenickim).


Fot: Na szczycie Lubomira.

Zaczyna kropić, więc fotografie robię na szybko, z małego statywu. Teraz leśna droga na Kudłacze, do schroniska, gdzie miałem zjawić się wczoraj wieczorem. Po godzinie staję w małej, przytulnej jadalni. Znów jestem tu sam. Jeszcze niedawno odwiedzaliśmy to schronisko z Przemkiem (opis w fazie przygotowań do SpK). Pora na śniadanie, więc zamawiam jajecznicę i herbatę. Na zewnątrz akurat leje, więc to dobra chwila na pauzę. Odbieram z bufetu drugą paczkę map, którą wysłałem do gospodarza schroniska, Krzysztofa (dzięki za tę możliwość i przepraszam, że nie udało mi się dotrzeć na wieczór!).


Fot: Schronisko na Kudłaczach; Kapliczka przy szlaku do Pcimia (UWAGA! Na pniu strzałka szlaku - skręt w prawo! Oznaczenie niewidoczne wśród wstążek ozdabiających kapliczkę).


Fot: Dereń jadalny i tojeść...

Deszcz przechodzi, mogę ruszać dalej, czyli ciągle w dół, do Pcimia – najpierw asfaltową drogą, z której następnie czarny szlak odbija w prawo. Ostro, ostro w dół, aż do asfaltu na uliczkach Pcimia. Tu już muszę wdziać pelerynę, bo siąpi intensywnie. Na zejściu zaczyna pobolewać mnie noga (jakieś chyba ścięgno pod prawą łydką się zmęczyło i odmówiło współpracy). Odwiedzam więc aptekę. Kupuję jakiś magiczny krem na obicia, opuchnięcia i zmęczenia (Pani mówi, że dla sportowców, ale dodaje, że jak już boli to jest za późno – jak więc przewidzieć gdzie będzie bolało, albo gdzie nabiję sobie siniaka i zastosować krem w odpowiedniej porze, zanim się coś stanie? Hm, frapujące…). W Pcimiu wysyłam z poczty do domu pakiet „zużytych” w trasie map, wypłacam też kasę i udaję się na kolejny bus. Wsiadam do busika do Skomielnej, bo na Jordanów bezpośrednio nie ma szans. Przez pół godziny jazdy rozmawiam najpierw z moją sąsiadką, która wspomina dawne wędrówki górskie oraz spływy kajakowe, potem – gdy Pani wysiada – rozmowę zagaja Pan, który siedzi za mną. Do Skomielnej opowiada mi o szlakach jakie przemierzał z kolegą w okolicach Babiej Góry i Jałowca w 1969 r., między innymi o przejściu przez rejon katastrofy lotniczej na Policy (LOT, domniemana ucieczka pasażerów z Polski zakończona katastrofą, dziś upamiętniona tablicą w miejscu upadku samolotu na Policy) oraz o błądzeniu bez wody w paśmie Jałowieckim. Rozmawia się rewelacyjnie. Jak dużo osób ma coś do powiedzenia o górach, chodziło po nich i wciąż do nich tęskni i wraca… Niestety, w środku rozmowy, wyskakuję w Skomielnej i łapię bus na Jordanów, skąd następny do Sidziny. Tu wysiadam na krzyżówce dróg i ide w kierunku Wielkiej Polany. Podrzuca mnie jeszcze jakieś 3km miejscowy kierowca, więc bardzo łączoną komunikacją docieram do początku zielonego szlaku, który skręca z drogi w las powyżej Skansenu (Szlak Tradycyjnego Rzemiosła, ciekawe miejsce, widać pracujący młyn wodny). Stąd zaczyna się mój prywatny Szlak Martyrologii Pieszej, ponieważ noga – zastała w busach – odmawia posłuszeństwa i by ją rozruszać kuśtykam powoli. Całą drogę na Krupową pokuśtykuję, ale nie jest źle: są maliny i jeżyny.


Fot: Las po mżawkach jest cudowny, gdy wychodzi słońce i wstają opary...

Szlak długo pnie się do góry, wszak startuje niżej niż Wielka Polana, z której często wchodziliśmy do schroniska. I znów drogi kamienne, biegnące często w głębokich, wyjeżdżonych, gliniastych nieco jarach. Im wyżej, tym drogi lepsze, a szczytową część pokonuję rozległą polanką, dochodząc aż do sąsiadującego z Krupową szczytu Okrąglica. Tu nagroda w postaci zapomnianego przez wszystkich krzaka malin, obficie obwieszonego owocami. Po chwili jest ich pełna garść. Pycha.


Fot. Deser. Tym razem przed obiadem!

Powoli turlam się do schroniska. Po deszczyku nie ma już śladu, choć siąpił trochę jeszcze na podejściu. Na przełęczy upajam się widokiem wstających z lasów oparów oraz ciekawego nieba, pokrytego pasiastymi chmurami.


Fot: Na przełęczy, na Hali Krupowej.

W schronisku melduję się (godz. 18:00) u przesympatycznej gospodyni, którą znam już z ostatnich lat, m.in. z Marszonu czy slajdowiska jakie robiliśmy tu z Magdą, a organizowanego oczywiście przez Kubę Terakowskiego – człowieka orkiestrę o niespożytej energii i kreatywności co do wszelakich imprez marszowych, nie tylko górskich. W okienku rozmawia się miło, a jest jeszcze milej jak na stół lądują po kolei - żur, a potem pierogi z mięsem. Bajka. Gospodyni obdarowuje mnie GOPR-owską opaską elastyczną i nie chce żadnej zapłaty. Ot, w taki oto prozaiczny sposób po raz pierwszy pomógł mi GOPR w górach. Szczerze dziękuję, bo jutro Babia Góra, a nie sądzę, by ból w nodze tak po prostu przeszedł. Gospodarze oglądają kartkę, na której mam pieczątki od początku trasy. Po prysznicu czas podwieczorny spędzam w jadalni rozmawiając z garstką ciekawych górskich łazików. Jest para z Tczewa (rozmawiamy m.in. o grzybach), jest małżeństwo ze Śląska (podróże, historia…) i samotny Pan, który będzie mieszkać w tym pokoju co ja (co chwilkę przekazujemy sobie klucz). A śpię w wielomiejscowym pokoju, gdzie jest 8 piętrowych łóżek. 14 miejsc jest nadal wolnych.


Fot: Schronisko na Hali Krupowej; Pokój nr 1 - Te wszystkie graty są moje i jednego współlokatora. Miejsc jest tu aż 16!

Podczas ciekawych rozmów piszę relację z dwóch ostatnich dni. Panowie zgadują się, że są fanami gier komputerowych. Na pewno zadziwiłoby to mojego syna, Wojtka, gdyby zobaczył gości po pięćdziesiątce tak zapalczywie rozmawiających o „grywalności” i grafice w Gothicu, Settlersach czy Wiedźminie. Jest wesoło, opowiadamy przeróżne historyjki, w tym podróżnicze, górskie. Opowiadamy o różnych szlakach i miejscach noclegowych. Prawdziwa schroniskowa atmosfera. Po 20-ej gospodyni zamyka barek, a my siedzimy jeszcze dobre 2 godziny. Ja czasem piszę, a czasem włączam się w tok rozmów. W końcu zostaję ednak sam na Sali, zjadam kolacyjne kanapki i zaraz idę spać. Jutro test nogi i próba obłaskawiania Babiej Góry. Ciekawe co z pogodą, podobno ma być nieźle…

23.08.2010: Etap XI: Turbacz - Mogielica - Jurków.

Rano strategia byczenia, oczywiście nie bez konsekwencji – każde późniejsze wyjście oznacza albo większe tempo wciągu dnia, albo skrócenie trasy. Ale jest to bardzo potrzebne i po Rysach i Turbaczu - tak właśnie poczułem: BYCZENIE JEST POTRZEBNE! Wstaję zatem po siódmej i po ósmej wędruję na stołówkę. Jest już kilka osób (o 8:00) otwierany jest bufet. A więc jajecznica i herbatka. Przychodzi Basia. Witamy się i przy śniadaniu opowiadamy na gorąco co tam u nas. Przychodzi też Basi koleżanka. Szkoda, że tak mało czasu, bo mamy o czym rozmawiać (muzyczna impreza na Gorcu, przemierzaczowe plany wystawowe, spotkania całej grupy, praca i brak czasu itd…). Gadamy około godzinki, ale niestety, trzeba mi dalej iść. Dziękuję za pozdrowienia od Magdy, która wędrowała z Basią jeszcze poprzedniego dnia! Na koniec robimy fotki na zewnątrz, na tle, jakie można sobie tylko wymarzyć: od rana horyzont zamykają Tatry posadowione na kożuchu chmur.


Fot: Tatry spod schroniska na Turbaczu oraz samo schronisko nad ranem.


Fot: Spotkanie Przemierzaczy na Turbaczu: od lewej koleżanka Basi, Basia Przemierzaczka, no i ja, też Przemierzacz, jakby co...

Po spakowaniu i pożegnaniach wędruję najpierw na szczyt Turbacza, który jest oddalony zaledwie o 10 minut od schroniska. Krótka seria fotek i zejście z drugiej strony masywu.


Fot: Na szczycie Turbacza.

Znajduje łącznik do innych szlaków i żółtym, pięknymi polanami, zasuwam na północny wschód. To pewna nowość, jednym słowem – zawracam. By obejść wszystkie pasma beskidzkie trzeba bowiem nieźle kluczyć w różnych kierunkach. Tempo od rana mam raczej słabe – lekko rozleniwione jajecznicą, lekko upałem, lekko czystym leniem. Toteż szlak upływa mi raczej powoli. Przysłopek, kolejne polanki, a słońce wali na głowę. Czapeczka – nie wiem czy bardziej chroni, czy grzeje. Dobrze, że nie ma gwizdka na czubku, jak w dawnych czajnikach, bo bym płoszył zwierzynę.


Fot: Polany, jagodziny... Prawie połoniny. Taki jest szlak w stronę Kudłonia.

Kulminacją pierwszej części szlaku jest Kudłoń. Przed jego szczytem spotykam małżeństwo z małym dzieckiem, niesionym w nosidełkach. Spotkałem ich rano na Turbaczu. Teraz byczą się na trawce, a mały wędrowiec najwyraźniej cieszy się z wypuszczenia na wolność. Na Kudłoniu piękne skałki, no i zaczyna się długie zejście do Lubomierza.


Fot: Zakręt na Kudłoniu. Stąd jeszcze 2h do Lubomierza. Zaczynają się ukryte w lesie skałki i mozolne zejście.


Fot: Goryczka trojeściowata też jak na połoninach... Skałki na zejściu do Lubomierza.


Fot: Dziś w tej chacie mieszka już tylko pokrzywa. Prawdziwek - schował się w jagodzinach.

Krajobraz jest piękny, poniżej lasu szlak prowadzi polami – tutaj bez mapy nie da rady, bo w terenie znakowanie jest beznadziejne. Kilka razy idę nie tą drogą co trzeba, w końcu zaczynam iść na azymut, w kierunku widocznych wież kościoła w Lubomierzu. Pokonuję strumień, który mógłby być niezłą atrakcją, ponieważ płynie przełomem szarych warstwowych łupków, a jego woda jest krystalicznie czysta. Wygląda to fantastycznie, ale wszystko ginie w pokrzywach. Szkoda, że szlak nie prowadzi jego brzegiem, bo byłoby to porównywalnie piękne do np. Wąwozu Homole. Szlak wychodzi jednak wyżej na asfaltową drogę wiejską, która prowadzi mnie do szosy i do sklepu w centrum wsi. Przy dzisiejszym upale sklep jest równoznaczny z oazą. Pani dziwnie się przygląda jak kupuję wodę, kolę i jeszcze inne płyny, a do tego loda. Żądza picia jest wielka. Szlak wychodzi z Lubomierza dużo niżej, trzeba zejść spory kawałek wzdłuż szosy. Jak już odnajduję wyjście, osłabia mnie stok jaki widzę: droga kamienna, prościutka, stromo do góry, bez grama cienia. Jest już 14:00, więc jest jasnym, że po wejściu na Mogielicę będę szukać innego niż zaplanowane miejsca na nocleg, bo dojście stamtąd przez kilka kolejnych gór aż na Kudłacze będzie niemożliwe. Bardzo powoli zdobywam tropikalne wzgórze. Jak dochodzę do drzew, mam ochotę całować ich korę. Na kilkuset metrach pochłaniam chyba z litr wody. Przy czym wszystko pojawia się od razu na moim czole. Wędrówka po szlaku w kierunku Mogielicy zajmuje od Lubomierza jeszcze niecałe 4 godziny.


Fot: Rzut oka na Luboń Wielki. Tym razem tam nie wstąpię...


Fot. Mogielica widoczna już jest z daleka... Tańczące buki...

Najgorsze jest to, że w momencie, gdy już Mogielica się zbliża na wyciągnięcie ręki, nagle stok opada i tuż przed nią traci się sporo wysokości. Na przełączce stoi kapliczka, a przy niej kilka ławek. Siadam oko w oko z Matką Boską zjeść Petitki. Patrzę jej w oczy, by wyczytać z jej oblicza jakie są moje szanse na wejście. Dziwnie się uśmiecha, tak jakby chciała powiedzieć, co w ogóle o mnie myśli, hehehehe. Robię kilka zdjęć i zaczynam podłażenie. Idzie się lepiej i krócej niż mi się wydawało, że potrwa. Może to też zasługa słońca, które jest już stanowczo niżej. Optymizm rośnie szczególnie w momencie na podszczytowych łąkach, z których jak na dłoni widać już wieżę widokową na szczycie. Na końcu jeszcze trochę piłowania i jest.


Fot: Podszczytowe łąki. To już nie daleko; Tabliczki szlaków na szczycie Mogielicy.

Niemiłosierny kopiec, który kilka lat temu zdobywaliśmy z Magdą o świcie, podczas Marszonu, padł po raz drugi. Nie mam siły wejść na wieżę. Robię tylko kilka zdjęć. Strasznie dużo śmieci. Natomiast okolica szczytu bardzo malownicza.


Fot: Mogielica - na szczycie.


Fot: Jedno ze skupisk śmieci zostawionych pod wieżą na szczycie Mogielicy.

Zejście zaczyna się od razu bardzo ostrym spadkiem, który z niewielkimi wyjątkami trwa na sam dół do Jurkowa. Wybrałem zejście w tym kierunku, po zaplanowanej wcześniej trasie, z co najmniej dwóch powodów. Po pierwsze w Jurkowie jest (na mapie) zaznaczone jakieś miejsce noclegowe, po drugie nadal idę w kierunku zaplanowanym, co daje szansę kontynuowania marszu od rana w tą samą stronę.


Fot: Polany na zejściu do Jurkowa (Cyrhla); Dziewięćsiły.

Schodzę do wsi i pierwsze co widzę to drogowskaz do gospodarstwa agroturystycznego. No i o to chodzi. Dom jest dosłownie o kilka kroków od krzyżówki, więc jestem tam za moment. Pukam w drzwi, a potem w okno. W końcu ktoś otwiera. Miejsca są, zostaję zaproszony do środka. Gospodarstwo nazywa się „Janasówka”. Bardzo ładne, schludne miejsce, oferujące dobre warunki noclegowe. Jest dobrze. No i nie muszę już nigdzie iść. Gospodarz pyta gdzie jest babka. Najwyraźniej to ona jest tu szefową. Odpowiedź z korytarza brzmi „w babkolandii”, po czym kuchnię wypełnia śmiech. Zjawia się sympatyczna Pani i zaprowadza mnie do pokoju. Łazienka i pokój wyglądają dużo lepiej niż jakiekolwiek moje oczekiwania. Rewelacja. Na dodatek mogę kupić u gospodarzy oranżadę i wodę mineralną na jutro. Ponownie, po myciu, robię małe pranie (tym razem koszulki, spodenki i skarpety). Opisuję dzień z Rysami i ponownie nie mam sił, by opisać też to, co zdarzyło się dziś.

22.08.2010: Etap X: Roztoka - Rysy - Roztoka - Palenica oraz Łopuszna - Turbacz.

Ten dzień od początku planowania trasy spędzał mi sen z powiek. Jak pogodzić Tatry i Gorce i dzięki temu zaoszczędzić dzień w kalendarzu. Wszak wszystko ma się odbyć w trzy tygodnie z niewielkim okładem. No i pewnego dnia, rozpisując trasę wpadłem na ten „genialny” pomysł, by oprócz Rysów, wpasować w ten sam dzień coś jeszcze… Wstawanie w Roztoce o 4:30 to dramat. W ogóle wstawanie o tej porze to dramat, a co dopiero w miejscu, gdzie ludzie znajdują oazę spokoju i wytchnienia, a tu… mój budzik: trach! Nie było rady - co zaplanowane, trzeba wykonać. By nie drażnić współlokatorów pokoju, już kładąc się przygotowałem bagaż, plastry do naklejenia, od których codziennie zaczynam (świetne ćwiczenie na koncentrację po obudzeniu) i wszystko inne. Zwinąłem śpiwór, w nim jego opakowanie i zbędne mapy po czym położyłem to zawiniątko w nogach sąsiadki (pani, z którą tyle wczoraj rozmawiałem – zgodziła się bym to zostawił, ponieważ ona zostaje w Roztoce trzy dni, a ja musiałbym to niepotrzebnie zabierać ze sobą. Do depozytu tak wcześnie bym się nie dostał). No i plecak, buty w ręce i wyjście do umywalni. Na Sali jadalnianej leżą Ci, dla których została „gleba” (zabrakło miejsc). I tak dobrze, że w ogóle mogli przenocować, bo wiem, że z „glebą” w schroniskach coraz trudniej. Roztoka pozostaje jednak wierna tradycjom i „glebę” oferuje. Wychodzę, gdy szarość staje się powoli bielą, jest 5:36. Mimo woli wypatruję dookoła niedźwiedzia, który ponoć jest tu regularnym gościem - a właściwie kto tu jest gościem, a kto gospodarzem w tych tatrzańskich ostępach? Misia nie ma - trudno. Dziś liczenie ludzi na asfalcie jest bardzo proste. W drodze do Morskiego Oka spotykam tylko odpoczywająca na podejściu parę, a tuż przed schroniskiem doganiam inną czwórkę ludzi. Nie znaczy to wcale, że jestem pierwszy w Moku, ależ gdzie tam. Ale, okazuje się później, że to jest może pierwsza piętnastka. Jest 6:50, a więc 6km w 1h14 minut – czas, który daje mi coraz więcej nadziei na spełnienie dzisiejszych planów.


Fot: Schronisko nad Morskim Okiem, dziwnie puste o tej porze. Góry w wodzie... Odbija się m.in. szpiczasty Mnich.

Dalej zatem na Czarny Staw, przy okazji cykając fotografie. Trzeba to wykorzystać, gdy nie ma tu ludzi. To prawie surrealizm! Mięgusze i Mnich odbijają się w tafli wody. Piękno gór topi się w Morskim Oku i podwaja. Gdzie jest oryginał, a gdzie kopia? Nad Czarnym Stawem kilka osób skręca pod ściany – to wspinacze. Ja, nie czekając na kilka innych osób, okrążam staw i powoli pnę się pod Bulę. To jeden z trzech najuciążliwszych elementów drogi na Rysy, z czego pierwszy już mam za sobą – asfalt! Pod Bulę pod Rysami scieżka na niewielkiej odległości pokonuje sporą wysokość. Kroki są długie i wysokie. Mijam lodowiec pod Bulą i powolutku pnę się wzwyż.


Fot: Lodowiec nad Czarnym Stawem; Czarny Staw ze ścieżki w stronę Buli pod Rysami. Jeszcze w porannym cieniu.

Rysy są ciągle gdzieś z lewej, poza widokiem, dopiero po wyjściu w okolice Buli widać szczyt w całej okazałości. Ale ciągle wisi on gdzieś na niebie i z tej perspektywy jest on tak samo dostępny, jak sąsiednie Mięguszowieckie. Wydaje się, że to nieosiągalne. Przed Bulą mijam chłopaka, który był dziś na górze o wschodzie słońca. Wyszedł o 2:00 w nocy po biwaku na skałkach, nad Czarnym Stawem. Na szczycie był w okolicach 5:00. Chwilkę rozmawiamy o tym, gdzie każdy z nas wędruje… Na Buli chwilka relaksu w postaci herbatników i wody oraz rozmowy z piątką sympatycznych ludzi, którzy doszli tu wcześniej (potem idziemy prawie razem cały czas, wymieniając raz po raz po kilka zdań). Jedna z dziewczyn wypatruje różnych kształtów skał i mówi, że widzi kogutka. Na co jeden z jej kompanów pyta „A co piłaś?”. Śmiejąc się i wypatrując wyżej drugiego kogutka, wspinamy się ponad Bulę. Ścieżka zawęża się i strome kawałki pokonuje po głazach, na których pomocniczo rozpięto łańcuchy. Większość etapów można przejść bez ich użycia, ponieważ stok jest wystarczająco szeroki i oferuje inne bezpieczne oparcia. W kilku miejscach jednak robi się wąsko i dość stromo i sięgniecie po łańcuch staje się konieczne. Jest kilka, może z pięć serii łańcuchów, z czego przedostatnia, długa prosta to ciąg biegnący prawie pod szczyt.


Fot: Kamienne stopnie stają nieco dęba, potem zaczną się łańcuchy; Widok na wschód tuż spod szczytu Rysów.

Znakiem, że jest już naprawdę blisko, jest wychylające się nagle słońce, świecące prosto w twarze wchodzących. Morskie Oko i Czarny Staw najpierw malały w oczach, a teraz już skryły się za Bulą, skąd szlak skręcił w lewo i uniemożliwił podziwianie ze szczytu akwenów w dolinach. Nareszcie wyczekiwane przejście w prawo po malutkiej grańce - tu ostatni łańcuszek. Miejsce dość eksponowane, dające głębokie i dalekie widoki na obie strony góry, toteż jedna dziewczyna z towarzyszącej mi piątki siada tutaj przy skale i mówi, że dalej już nie pójdzie. Takich decyzji się nie podważa i nikogo nie namawia do czynów ponad siły, toteż słusznie dziewczyna zostaje pod skałką i czeka na powrót swego towarzystwa. Jest to co prawda dosłownie 20m od szczytu, ale w przypadku lęku przestrzeni lub osłabienia fizycznego, tego fragmentu faktycznie lepiej nie pokonywać. Jeszcze zatem jeden łańcuszek i kilka większych głaziorów (na sam szczyt można wejść zarówno lewą i prawą stroną, ale prawa jest lepiej przygotowana, a lewa – ponownie – eksponowana, nie dla wrażliwych. Na szczycie (jestem tu już o 10.10) jest kilkanaście osób, tak samo na słowackim jego bliźniaczym wierzchołku, który jest odrobinę wyższy. Ja już tam nie idę, byłem kiedyś.


Fot: Na szczycie Rysów.


Fot: Znak czerwonego szlaku na Rysy, tuż pod szczytem; Czarny Staw i Morskie Oko widoczne spod Rysów, z zejścia na Bulę.

Teraz ważny jest dla mnie także czas, więc inne atrakcje muszę sobie odpuścić, takie choćby jak położone tuż za Rysami małe słowackie schronisko, a raczej bardziej bufet „Chata pod Rysmi”. Podziwiam kilka minut widoki. Przypadkowi Słowacy robią mi kilka fotek do dokumentacji i po kilku minutach czas wracać na dół. Na Rysach można łatwo utknąć, gdy świętowanie wejścia przeobrazi się w dłuższy piknik. Powodem utknięcia nie są bynajmniej możliwe efekty tego pikniku, lecz korki, jakie tworzą się w wąskich miejscach na łańcuchach. Im później, tym więcej ludzi zaatakuje szlak, zjawią się klienci busów z Zakopanego i okolic, którzy tłumnie dotrą asfaltem. Zacznie się niezły pochód, który już kiedyś nas tu przyblokował i spowodował nieoczekiwaną zmianę planu – czyli zejście na stronę słowacką (tu szlak opada łagodnie, bez żadnych technicznych trudności). Zabieram się zatem za schodzenie zanim dotrą tu klapki, szpilki i sandałki. Odcinki, których nie lubię (łańcuchy na wąskich przesmykach, gdzie trudno się mija wchodzących) o dziwo pokonuję be problemu, a im bliżej Buli tym szerzej i mijam nadchodzące osoby kierując się równoległymi „kanałami” po skalnych stopniach. Odpowiadam na setki pytań „Jak daleko jeszcze?” lub „Jak to dalej wygląda?”. Zawsze odpowiadam: „Im wyżej, tym piękniej”, no i że „już niedaleko”, no bo czymże jest te 3-4h w stosunku do wieczności, prawda?


Fot: Krystalicznie czysty i sterylny Czarny Staw oraz zielone i pełne pstrągów Morskie Oko. Woda przykuwa wzrok wręcz hipnotycznie.

Schodzi mi się fantastycznie, ok. 13ej jestem pod schroniskiem w Moku, a już o 14.07 w Roztoce – i to slalomem, bo do góry walą już tysiące ludzi (nad Morskim brzeg wygląda jak plaża w Mielnie – katastrofa!).


Fot: Piknik w rezerwacie - bez komentarza (nabrzeże przy schronisku nad Morskim Okiem).

Mając dobry czas, postanawiam się przebrać w schronisku, przepakować upychając depozyt zostawiony rano w kanciapce z telefonem oraz śpiwór, który dzielnie na mnie czekał w pokoju 14. Zamawiam w międzyczasie moje ulubione już tutejsze danie, czyli kotlety serowe z uśmiechem z pomidorów (może wejdzie takie danie do menu?) i zostawiam mojej sąsiadce, zaprawionej górołazce pocztówkę z podziękowaniami za przechowanie śpiwora (jeszcze raz dziękuję, także z interesujące rozmowy wieczorne, w tym porady dotyczące kremu na kolana). Konsumpcja trwa niemal równolegle z wszystkimi tymi czynnościami. Punkt 15.00 ruszam spod schroniska, a moim celem jest inny obiekt, który – z tego co wyczytałem z artykułu wiszącego w Roztoce na ścianie - prowadzi rodzina tutejszych gospodarzy. Tym obiektem jest Turbacz, schronisko pod jego szczytem.


Fot: Budka telefoniczna w schronisku w Roztoce to także depozyt; Nowy Targ - tablica-dworzec busów. Czy coś tu w ogóle przyjedzie?

Busy z Palenicy odjeżdżają sprawnie, jeden za drugim. Niezły ekonomiczny samograj. Z góry walą tysiące ludzi, a prawie wszyscy chcą jechać czymś dalej. Mój bus, po kilku minutach również rusza, akurat nadążam jeszcze zakupić zapas wody na dalszą trasę. Przed 17-tą jestem na dworcu w Zakopanem, gdzie „superantypatyczna” pani w okienku informuje prawie każdego, że dziś już w ogóle nie ma co liczyć na jakiekolwiek bilety na autobusy z Zakopanego. Jest niedziela i trzeba sobie było rezerwować. Pomimo to, jakoś dziwnym trafem udaje mi się wepchnąć do autokaru „Szwagropolu” (znam tą firmę od ładnych kilku lat, a poznałem ją, gdy jeździłem w góry z Krakowa z Przemkiem. Teraz mają już super flotę, dawniej jeździliśmy z nimi autosaniami, teraz – full wypas, jak to się mówi). Autokar jest wielki, więc zabiera sporo nadprogramowych osób. Do Nowego Targu rozmawiam sobie z sąsiadem, panem w średnim wieku, o górach, więc jest bardzo miło. W Nowym Targu jestem zatem około 17:30 i tu bajka się kończy, bo najbliższy bus w stronę Szczawnicy jest dopiero o 18:30, a PKS jeszcze później. Szukam innych opcji w okolicy, ale kończy się to tylko zjedzeniem loda w narożnej lodziarni jedną krzyżówkę od dworca (dobre!). Przy okazji widzę jakiegoś lokalnego szeryfa, który chwiejnym krokiem idzie z założoną przez ramię ciupagą. O, matko… Przystanek, z którego ma odjechać bus jest tylko tablicą rozkładu jazdy stojącą koło sklepu i pustego placu. Gdyby nie to, że jeszcze wczoraj przyjechałem tu ze Szczawnicy, jakoś trudno by mi było uwierzyć, że coś tu podjedzie. W gronie oczekujących żartujemy sobie na ten temat. Fakt, że poprzedni bus, do Ochotnicy, nie nadjechał powoduje, że żarty są raczej wisielcze. Czas jak zwykle umila rozmowa, tym razem z poznańską studentką z Gorzowa Wlkp. (kierunek lutniczy! Buduje instrumenty dawne, skrzypce! Prawie jakbym spotkał Stradivariusa… Pozdrawiam i życzę sukcesów w tej niełatwej sztuce!). Jedzie do Szczawnicy i tak samo zastanawia się, czy tam dziś dotrze. W końcu jednak bus się zjawia i jedziemy, ale… nie za długo, bo w stronę Szczawnicy korki! Spowodowane są one remontem mostu w okolicach Łopusznej, a ja właśnie tam chcę wysiąść. Kierowca robi co może, a raczej nawet to, czego nie może, czyli jedzie czasem lewą stroną, zakręca do przysiółków – wszystko by trochę „ugrać” na tej kombinatoryce. W busie robi się wesoło. Kierowca puszcza muzykę. Przede mną siedzi przesympatyczna starsza pani, która śmieje się, że jak ją spytają czemu wróciła tak późno, to powie, że była na dyskotece. Śmiejemy się tylko, że parkiet nieco za mały. W końcu bus dociera do Łopusznej, ale jest już po siódmej. Żegnam się na prędce z zapoznanymi osobami i zaczynam marsz przez wieś. Robię jeszcze fotki dworu zabytkowego (muzeum) i ruszam żwawym – jak na „po Rysach” – krokiem.


Fot: Dwór w Łopusznej w ostatkach światła dziennego.

Gdy osiągam koniec wsi (a wsie tu, Panie, dłuuugie!), robi się już szaruga. Po raz pierwszy wyciągam zatem czołówkę i na Turbacz wędruję w jej świetle. Las żyje swoim nocnym życiem, słychać ruch zwierzyny, szmer strumyków, wiatr. Jest cudnie, tym bardziej, że z nieba spada snop światła – jest pełnia. Na otwartych przestrzeniach jest prawie widno i czołówka jest niepotrzebna. Dostaję sms, że dziś w schronisku na Turbaczu nocuje też inna Przemierzaczka, Basia. Basia mieszka w Pobliżu Turbacza i wybrała się na szczyt ze swą koleżanką, po spędzeniu weekendu na festiwalu Gorcstok (na Gorcu). Ale że moje przybycie planowane jest gdzieś na 23-ą, a one nie spały poprzedniej nocy, od razu mówimy sobie dobranoc. Tymczasem idzie mi się dobrze i bardzo szybko. Pod schronisko pod Turbaczem dochodzę już o 21:53, z czego jestem bardzo zadowolony. Tym samym udał się podplan „Rysy i Turbacz w jeden dzień”.


Fot: Ostatnia "nocna" tabliczka tuż pod schroniskiem na Turbaczu. Na szczyt idę dopiero rano.

Ku mojej radości, chłopak obsługujący bar/kuchnię otwiera ja dla mnie i mówi, że może przygotować praktycznie wszystko. Czy może być lepiej? Pałaszuję żur, a potem schaboszczaka z samą surówką. Chleb zostawiam sobie na śniadanie. Teraz wstępują we mnie dodatkowe siły – jeszcze robię małe pranie 2 koszulek i próbuję pisać, ale oczy mi się zamykają. W końcu muszę się poddać...

21.08.2010: Etap IX: Durbaszka - Szczawnica oraz Palenica - Roztoka.

Nocnych alarmów nocujących pod Durbaszką batalionów na szczęście nie było. Ale punkt o szóstej ktoś mocnym głosem odśpiewał pobudkę i zaraz zaczęło się tupanie bucisk na zbiórkę. Ja też dziś wstałem dopiero o szóstej – nie było pośpiechu. W porannym słońcu, pożegnawszy się z szefem i sztabem zamieszania. Po kudłatej łące, jeszcze mokrej od rosy… BIGOS!!! … O, przepraszam, to drze się kuchnia w Roztoce. Kobita ma donośny głos… O czym to ja… Acha… Po łące, pod górkę wróciłem na niebieski szlak grzbietowy Małych Pienin. Krajobraz wydaje się inny niż wczoraj, no bo światło zupełnie inne. Znów panorama na wiele szczytów, a z sąsiedniego wzniesienia także na Tatry.


Fot: Widoki z malowniczego szlaku do Szczawnicy: Na lewo Tatry, prosto - Pieniny (Trzy Korony).

Robię kilka zdjęć, w szczególności grupie Trzech Koron, która stoi w ścielących się niżej chmurach. Tu już słońce zaczyna prażyć, a tam ludzie śpią pod pierzyną chmur i nie tylko. Spotykam porannego górala z synem, przestawiających ogrodzenie elektrycznego pastucha, poza tym pusto. Jeszcze jest za wcześnie. Z pagóra na pagór zbliżam się ku Szczawnicy. Teraz, gdy odsłaniają się kolejne widoki, widzę, że to co było według mnie wczoraj Sokolicą czy Bryjarką, wcale tym jeszcze nie było, tyle tu stożkowatych grzbietów.


Fot: Kania (sowa) i oset... Przyroda jest dziś chojna. Spotykam także kunę, ale jest za szybka na zdjęcie...

Szlak jest mizernie oznakowany, w szczególności na polnych krzyżówkach, toteż z pięć razy gubię go i odnajduję, w tym raz gubię go idąc granicą, gdy on skręca nagle dziwnie w prawo. Granica kluczy, ale w końcu spotyka się ze szlakiem w dalszym odcinku. Jedyna konsekwencja to to, że zajmuje to więcej czasu, ponieważ ścieżka graniczna pokonuje rozliczne chaszcze i rozpadliny, w tym jeden dość głęboki jar ze strumieniem. Dawno tędy nikt nie szedł. Nawet obserwuje mnie jedna zdziwiona kuna. FILET z FRYTKAMI!!!! Przepraszam, to znowu kuchnia – ależ ta dziewczyna ma głos… Za jarem, wydrapuję się na kolejną mokrą łąkę, gdzie szlak bezczelnie biegnie sobie wygodną drogą. Na domiar śmiechu, wychodzę nań tuż koło tabliczki przypominającej turystom, by nie zbaczali z przygotowanego dla nich szlaku. Wrrrr.


Fot: Trzy Korony wciąż stoją w pierzynie chmur...

Wyciąg po mojej prawej na kolejnej górze to niechybny znak, że staję na Szafranówce. W dole widać urządzenia letniej kolejki górskiej (zjeżdżalni). Szlak niebieski przechodzi tu chaszczami, nieopodal punktu widokowego. Na otwartym terenie widać tylko żółty łącznik, biegnący z dołu. Szczyt, będący ciekawymi skałkami dawno zarósł, choć na mapach jest zaznaczony jako miejsce panoramicznych widoków. Teraz już zjazd w dół, najpierw po stromym kamienno-gliniastym zboczu, a po kolejnej polance (znów krzyżówka, na której nie wiadomo gdzie biegnie szlak – zero oznaczeń) dalej w dół po śliskim spadzie do lasu. Po tym zejściu czeka mnie już wejście do Szczawnicy, a miejsce wejścia to budynek schroniska Orlica, posadowionego nad samym Dunajcem. Ileż to razy już tu byłem… Namiot w sadzie nad Grajcarkiem… no a potem „Wiła wianki i wrzucała je do falującej wody…”. W 1990 roku tutaj właśnie kupiłem sobie pierwszą książeczkę GOT, której potem… nigdy nie użyłem! Przepraszam, takie steki skojarzeń… STEKI! Boże, ludzi w sali niewiele, po co ten krzyk?... W Orlicy zatrzymuję się tylko po pieczątkę, na chwilkę, potem przemarsz alejką spacerową wzdłuż Dunajca. Kolor rzeki jest mieszaniną różnego rodzaju zieleni i błękitu. To taka organicznie czysta, przyciągająca woda. Cudnie. Pogoda jest jak drut, pocztówkowa. Robię kilka fotek z mostu nad Grajcarkiem i mijając deptakowiczów idę na przystanek busów.


Fot: Schronisko "Orlica" w Szczawnicy; Panorama Dunajca z mostu na Grajcarku.

Nie dochodząc nawet do centrum, łapię busa do Nowego Targu (10.23), więc moja przygoda ze Szczawnicą tym razem jest wyjątkowo krótka. Przejeżdżamy przez nienaturalnie zakorkowane Krościenko. To efekt budowy nowego mostu i kierowania ruchem tylko z jednej jego strony. Kierowca narzeka na brak kultury na drodze i stratę czasu… W Nowym Targu jestem zatem przed południem. Tu, ledwo zdążam zjeść ciastko z lokalnej piekarni (naprzeciwko dworca PKS, „kapuśniaczek” – coś w rodzaju pasztecika - pycha!) i zaraz łapię PKS z Częstochowy do Zakopanego… BIGOS!... O, matko, kto zamawia bigos o tej porze?... Przepraszam za te okrzyki. Trochę przysypiam w autobusie… Budzę się na dworcu, na miejscu. Dowiaduję się, że busy na Palenicę Białczańską odjeżdżają co 7-10 minut, więc mam spory luz w dalszej organizacji dnia. Idę na Krupówki doznać szoku kulturowego. Uwierzcie mi, po kilku dniach w Beskidach, w szczególności w pustkach Beskidu Niskiego, znalezienie się w tej ludzkiej masie jest naprawdę szokiem. Odwiedzam dwa sklepy z butami, ponieważ myślałem o zmianie „opon”, ale stwierdzam, że góruje niestety tandeta w cenach bardzo dobrych butów, więc odpuszczam – jakoś się doczołgam w moich. Skoro nie kupuję butów, to siadam sobie w jednej z karczm ("Staro Izbo") i obserwując tłumy zjadam sowity posiłek, w tym m.in. zakręcone jagnięce kiełbaski, które są moim tutejszym smakołykiem. Przy okazji kontaktuję się ze światem wypisując sms-y do rodziny i znajomych. Wizyta w bankomacie – nieodzowna na następne dni, ponieważ czeka mnie kilka dni w Beskidach, malutkie zakupy w spożywczym i idę z powrotem na dworzec, skąd busem jadę na Palenicę.


Fot: Panorama Tatr z Zakopanego.

Zgodnie z oczekiwaniami, tłumy z Morskiego Oka walą nieziemskie! Szkoda, że nie ma innej opcji dotarcia do Roztoki niż „droga martyrologii turystycznej” czyli asfalt do Moka. Umilam sobie czas podczas podejścia licząc schodzących ludzi. Nie zgadniecie ilu minąłem - koszmar! Tylko do Wodogrzmotów Mickiewicza, a więc na jakichś 3-3,5km mijam... 1630 osób. Przestaję liczyć, gdy przy wodospadzie zauważam tłum, na oko 200 osób w jednym miejscu. Praktycznie brak miejsca przy barierce, by zerknąć na spadającą Doliną Roztoki wodę. Tymczasem do góry idę ja i jeszcze jedna para. Nie znaczy to, że w Roztoce jest pusto. Mimo położenia na uboczu, schronisko jest pełne, a obsługa ma sporo do roboty. Ale na ścieżce zejściowej do schroniska spotykam tylko 9 osób – jest różnica.


Fot: Olbrzymi wiatrołom w Dolinie Roztoki. Krajobraz uległ tu znaczącej przemianie.

KOTLET Z SERA!!! No, to wreszcie mój. Siadam i zajadam, Ser panierowany, frytki, a do tego piękny uśmiech z ułożonych półksiężyców pomidora (to na specjalne moje zamówienie, czyli można rzec – uśmiech za uśmiech). Dzięki szybkiemu przyjściu zajmuję sobie jedno z dolnych miejsc na piętrowych łóżkach. Dziś mieszkam w „ósemce” która jest praktycznie „dziewiątką”. Mam bardzo miłe towarzystwo, sporo rozmawiamy. Jest jedna Pani o długim stażu górskim, jedna dziewczyna chodząca samotnie i cztery osoby z jakiejś fajnej ekipy, kończącej jutro górską przygodę. Dwóch pozostałych nie znam (para - przychodzą późno). Gadamy razem w pokoju o naszych trasach, o problemach z lasami (cała ścieżka do schroniska wiedzie teraz wiatrołomem, czegoś takiego tu nie widziałem. Zawsze schodziło się tu ciemnym lasem, a teraz słońce. Powaliło setki drzew na wielkiej przestrzeni, a mnie powaliło ogromem zniszczeń)… Potem jadalnia rozbrzmiewa dziesiątkami głosów i śmiechów ludzi, którzy dziś tu mieszkają. Młodzież gra na gitarze i śpiewa – toż to prawie rzecz już niespotykana. Brawo! Wychodzę jeszcze do sali na piwo, słucham różnych rozmów i historyjek, ale na gadanie nie mam już siły.


Fot: Sala jadalni w schronisku w Roztoce.

Z większości mojego towaru, jaki noszę, robię spory depozyt, zanoszę go do przechowalni, by nie wnosić niepotrzebnych rzeczy na Rysy. Plan jest taki, by zabrać minimum ważnych rzeczy, ruszyć wcześnie, bo jutro czekają mnie nie tylko Tatry. Podobno regularnie pod schronisko przychodzi niedźwiedź. Ale ja nie śpię przy oknie, w razie czego sięgnie po kogoś innego, hehehehe. Może spotkam go o świcie? KOTLET! BIGOS! WRZĄTEK!... I tak cały wieczór…

20.08.2010: Etap VIII: Hala Łabowska - Piwniczna - Radziejowa - Wysoka - Durbaszka.

Ruszyłem nogą – niedobrze. Drugą – gorzej. Czy to w ogóle moje kończyny? Wstałem. Poczułem się jak nowo narodzona żyrafa, próbująca złapać równowagę na koślawych nogach. Stan ten trwał dość długo. W ogóle miałem wrażenie, że do połowy dnia szedłem jakoś wszerz niż wzdłuż. Udało mi się jednak dość szybko spakować i ruszyć ok. 6:30. Zapomniałem Wam napisać, że wczoraj zmasakrowałem moje klapki malezyjskie, które do wczoraj były japonkami. Nie mogłem w nie wsuwać stóp – raz ze względu na pęcherze i obtarcia, dwa – po założeniu skarpet, w ogóle, bo ten pionowy pasek nie wchodził. Więc, jako innowator, wyciąłem te pionowe paski, co - jak już pewnie wiecie (Ci, którzy już to próbowali robić) - spowodowało, że teraz klapki śmiesznie wiszą na stopach i człapię w nich jak czapla na bagnach. W ogóle więcej je noszę w rękach, tylko zakładam tam, gdzie mokro, np. pod prysznic. To tyle uzupełnienia. Mamy więc żyrafę i czaplę, więc może ten dzień będzie dniem zoologicznym. Tak więc, zmęczony jak pies, wywlokłem się o 6:30 i w porannym słońcu (jakże inna atmosfera wokół schroniska niż wczoraj!) rozpocząłem schodzenie do Łomnicy Zdroju i potem do Piwnicznej. Z mapy wyglądało to na pestkę, no oprócz dużego spadku wysokości. Zejście jest zmienne. Raz wychodzi się na słoneczne, trawiaste, płaskie prawie polany (wypłoszyłem z jednej z nich ładną łanię), a raz idzie lasem i wtedy szlak opada ostro, po kamieniach, tracąc bardzo szybko, nagle, na wysokości. Nie jest to dobry układ, gdy z bolącymi stopami zaczyna się dzień od długotrwałych zejść. Po okrągłej godzinie kuśtykania w dół dochodzę do szumiącego w dole strumienia, przechodzę na drugą jego stronę i ruszam drogą. Stąd mapa pokazuje, że przez całą Łomnicę biegnie droga, tyle że… w wyższej partii tej drogi… drogi nie ma! Okazuje się, że drogę w tym miejscu zabrała fala powodziowa i przez jakieś 2-3 km schodzę doliną bez drogi, po wąskich ścieżkach wydeptanych w osuwisku i po kamieniach w strumieniu.


Fot: Ból w nogach kładzie się na szlak długim cieniem... A tu była droga! Powódź zabrała wszystko! (Łomnica).

Przypomina mi się od razu wędrowanie po dolinach Nepalu. Ten sam klimat: zero drogi, wąska ścieżka, przejścia przez wodę i nawet podobny zapach wilgoci głębokiego jaru. Woda poczyniła tu straszne zniszczenia. Zabrała po prostu cały nasyp, drogę, mostki – wszystko. Dopiero koło leśnej szkółki, droga na powrót się pojawia i od teraz schodzę właśnie nią. W centrum (czyli koło kościoła) Łomnicy, łapię łącznikowy zielony szlak na Kicarz, pokonuje jego grań i znów schodzę krętą, betonową drogą przez przysiółki Piwnicznej.


Fot: Małopolska Wyspa Wielkanocna (pod przełęczą na Kicarzu).

Na Walczakach piękna droga stworzona przez mieszkańców – śliczne drewniane domy, pełno kwiatów. Nie omieszkałem pochwalić ten porządek i wyrazić zachwyt miejscem dwóm panom stojącym przy furtce. W odpowiedzi usłyszałem: „Ta, niech Pan tu przyjedzie zimą, to śniegu jest potąd” (i tu pokazał gdzieś na wysokości piersi). Nie był to chyba zachwyt. W sąsiedztwie budowany był akurat dom z bali – ciesielski spec obtykał właśnie szczeliny między elementami ścian, tworząc warkocze z wiórów. Krzyknąłem do niego „Pan Optyk?”, zaśmiał się i krzyknął „No!”. Po drogach zszedłem do nowej, wykańczanej właśnie pieszej kładki nad Popradem, gdzie poczułem wreszcie ulgę. Trzy godziny, podczas których głównie schodziłem i kluczyłem – albo drogami, albo w strumieniu, albo na skarpie. Kolana już to odczuły. Ale nadeszły lepsze czasy… Po wizycie w sklepie marki EKO (jogurt pitny truskawka, niestety OSM Sanok już tu nie dojeżdża), a także po kryterium ulicznym w Piwnicznej, wychodzę w końcu z miasta. Cały czas kombinuję jak zmodyfikować trasę. Jedno jest pewne. Nie pójdę, jak zakładałem, na słowacką stronę. Magurę Spiską, jako „nie naszą” zostawię sobie na kiedy indziej. Zatem pozostało wybrać miejsce zakwaterowania na koniec trasy oraz sposób rozegrania jej przebiegu. Najpierw pomyślałem o pójściu do Bacówki na Obidzy, skąd, po zostawieniu plecaka i zakwaterowaniu, mógłbym najpierw pójść „na lekko” na Radziejową (w kier. północnym, najwyższy szczyt Beskidu Sądeckiego), wrócić i później, też bez bagażu, wypaść na Wysoką (na południe, Pieniny). Z mapy jednak inna droga lepiej się układała. Poszedłem zatem od razu w kierunku Radziejowej, zakładając zejście na Obidzę i ewentualne zaliczenie „na lekko” Wysokiej po południu. Ale tak na serio, to cały czas zmieniałem koncepcję. Z Piwnicznej wyszedłem przez jakieś wysoko położone przysiółki, nieoznaczonymi drogami, na azymut, łapiąc żółty szlak w kierunku Niemcowej wśród ostatnich chałup. Upał nieźle przypiekał, droga wiejska, betonowa, pięła się bardzo ostro do góry, co wymuszało przystanki. Spotykam tylko pojedyncze osoby i jedną grupę międzynarodową, ale wyglądają bardziej na kuracjuszy z Piwnicznej niż na górskich łazików, choć wszyscy z kijkami. Francuzi, dziwne, nie odpowiadają na „dzień dobry”. Przed Niemcową szlak najpierw się wypłaszcza na szerokiej jagodowej polanie. Dochodzi tu z prawej szlak czerwony, na krzyżówce kilka osób.


Fot: Kapliczka przed Niemcową; Plecak na szczycie Radziejowej.

Chwilkę później odbicie do chatki Niemcowej, nie schodzę tam, choć to tylko 10 minut w bok, szanuję jednak czas, bo plany mogą być rozległe. Po Niemcowej (piękne widoki na wschód, skąd przyszedłem, ładna niebieska kapliczka przydrożna), dalej lasem, z górki na górkę dochodzę na Wielki Rogacz. Tu już tłumek jest większy. Sporo ludzi wchodzi tu albo z Jaworek, albo z Rytra. Kiedyś, z Przemkiem (kolegą z pracy), idąc na Radziejową po sezonie, spotkaliśmy tu jedynie  motokrosowca. Pora na śniadanie, bo już minęło południe. Godzina 12, to dobry czas dla mnie na jedzenie, pojawia się prawdziwy głód (niestety, godzina 23. też jest dobra!). Rano, podczas pokonywania strumienia, wcinałem już sezamkowe irysy, dla pokrzepienia ducha. Tak więc, na Rogaczu 20 min. przerwy na kanapki z pasztetem. Mijają kolejne osoby, całkiem sporo, ale część tu zostaje lub schodzi na inną stronę. Po konsumpcji podchodzę na Radziejową. Najpierw szlak jest równy, schodzi na małą przełęcz, a potem dość ostro, otwartymi przecinkami, zdobywa całą potrzebną wysokość. Przed szczytem jest już prawie równo, a ścieżka ponownie biegnie lasem. Wieża drewniana na szczycie jest strzaskana. Smutny to widok. Nie wygląda na uderzenie pioruna, raczej przypomina okręcenie przez wiatr, tak jak wiatr łamie np. sosny, ukręcając im pnie na pewnej wysokości. Wskazują na to również wyłamania w wielu miejscach. Szkoda, bo widoki stąd są zapierające (można by więc coś przeprać). Robię kilka fotek dokumentujących czwarty szczyt do KGP na trasie. Na szczycie tylko dwie pary, ale potem widać i innych. Jest chłodno, wieje, więc wieję i ja. Po kolejnych 30 minutach jestem z powrotem na Rogaczu. Ponowne zejście wprawia mnie w kolejne rozterki planistyczne. A może odpuścić dziś Wysoką, zostać na Obidzy i jutro, schodząc do Szczawnicy zaliczyć Wysoką „po drodze”? Słabe to jest „po drodze”, ale możliwe. Tym bardziej, że jutro – zamiast Magury Spiskiej – przejazd w Tatry, do Roztoki – bazy wypadowej na Rysy. Turlam się zatem w dół bez przekonania. Ale w krajobrazie po mej prawej stronie pięknie kuszą całe Pieniny, a wśród nich Wysoka zarysowuje się dość wybitnym trójkątnym zębem. Im dalej idę, tym bliżej jest.


Fot: Dróżka z Wielkiego Rogacza na Obidzę; Zbliżający się szczyt Wysokiej (to już Pieniny).

W końcu dochodzę do Przełęczy Obidza i już ani myślę o noclegu, tylko postanawiam iść jeszcze na Wysoką. Jest dopiero po drugiej, więc teoretycznie (tabliczka pokazuje 3h) po piątej mogę być na szczycie, co zupełnie jest dobrym czasem, a potem… No właśnie… Do Jaworek? Może do schroniska Orlica w Szczawnicy? Magda dzwoniła tam wczoraj i dowiedziała się dla mnie, że miejsc jest w bród i można przyjść. Ale przypomina mi się, że za Wysoką jest jeszcze schronisko, w którym nigdy nie byłem, a mianowicie „Pod Durbaszką” (znane kiedyś jako harcerskie, teraz jako ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy). Dzwonię do Magdy z tą samą prośbą co wczoraj i Magda sprawdza możliwość noclegu. Rezerwuje dla mnie miejsce, co upewnia mnie już w ostatecznym doborze trasy. Walę na Wysoką. I to dosłownie. Po pierwsze dlatego, że teraz szlak idzie głównie do góry, a to jest stanowczo lepsze niż zejścia, a po drugie dopiero po południu stopy się naprawdę rozruszały (efekt żyrafy ustąpił, no może nie na rzecz gazeli, ale zawsze). Dość szybko schodzę coraz niżej do krzyżówki szlaków z wąwozu Białej Wody i potem pnę się pod górę po kolejnych pagórach. Tu także, z okolicznych polan, widoki są boskie – bardzo rozległe. Pod Wysoką tempo już mi troszkę spada, ale i tak na szczycie jestem już o 17-ej. W dole słychać straszne hałasy – to pnie się na górę obóz sportowy siatkarek (wiek chyba gimnazjalny, może licealny). Tragedia: tak źle nastawionych do gór młodych ludzi, narzekających na wszystko, przeklinających drogę i trenerów za tę trasę, wręcz krzyczących „nienawidzę gór”, dawno nie widziałem. I to jest obóz sportowy! Czyli zaprawa fizyczna jak najbardziej wskazana… Jedna z dziewczyn dzwoni ze szczytu do ojca i mówi, że jak wróci „to go za ten obóz zabije”. Przy zejściu wymieniam zdanie z trenerem - przyznaje, że grupa jest "trudna". Na szczycie kilka fotek (zanim dopadła nas szarańcza sportowa) robi mi chłopak z wesołej trójki, która na szczyt, w roli dowcipu, wspominając dawne lata, wniosła „wino marki wino” dla rzekomego uczczenia wejścia. Robią sobie zdjęcia z tą butelką, ale do konsumpcji na szczycie nie dochodzi. Fajni, weseli ludzie.


Fot: Na Wysokiej, jeszcze przed opanowaniem szczytu przez siatkarki, więc co nieco widać...

Słońce jest już pomarańczowe i powoli obniża się, gdy ok. 17:20 zaczynam zejście i przez Durbaszkę czołgam się już do schroniska. Pojawiająca się przede mną jasna plama polany, wyłaniająca się z lasu to najlepszy znak. Punkt widokowy (wyciąg narciarski na oślej łączce) to miejsce, z którego do schroniska zaprasza duża drewniana tablica. Pod nią mniejsza z napisem „5 minut”. Czy może być coś piękniejszego? Zatrzymuję się jeszcze na rozległej hali, skąd popołudniowa panorama jest oszałamiająca. Od lewej Pieniny, Trzy Korony, Sokolica, Bryjarka w dole… „Na dziesiątej” Masyw Lubania kryjący za sobą Turbacz, a potem cały masyw Beskidu Sądeckiego, dokładnie naprzeciw mnie Prehyba z widocznym wyraźnie schroniskiem, dalej w prawo wieża na Radziejowej (byłem tam ok. 5h temu, nie chce mi się wierzyć), Wielki Rogacz, łąki Obidzy… Hali Łabowskiej dawno już nie widać. Na zachodzie majaczy ledwo widoczny masyw Babiej Góry. Za nim jeszcze coś, ale już bardzo blade… Pilsko? Z Wysokiej ładnie widać było Tatry, lekko za chmurami, ale w poświacie słonecznych promieni. Dzwonię do domu, by opowiedzieć o tym, co widzę… Piękny widok.


Fot: Podwieczorna panorama z łąk pod Durbaszką na Pieniny. Widoczne charakterystyczne "zęby" szczytów Trzech Koron.

A jeszcze ładniejszy widok to ten przede mną, czyli dach schroniska. Około 18:30 jestem w progu. Szef, nieco po żołniersku, nakazuje zdjęcie obuwia i od razu podaje ważne fakty dotyczące rozliczenia, ciepłej wody, jedzenia. Nie dziwi mnie ta postawa, bo okazuje się, że obiekt opanowany jest przez jakichś żołnierzy i harcerzy (szkolenie wojskowe?). Na półkach przy wejściu same czarne buciska. Moje wyglądają przy nich trochę śmiesznie (może dobiorę tu jakies lepsze? hehehe). Po wstępnym rozpakowaniu się w pokoju, zjadam bardzo dobrą i dużą zupę kalafiorową i wypijam kawę (ciepło to najważniejsza rzecz, no i kalorie, więc wafelki do tego). W jadalni spotykam się z jedną dziewczyną, którą widziałem dziś na Obidzy. Opowiada o swych przygotowaniach do biegów górskich w Gorcach, co zapewne zainteresowałoby naszych Przemierzaczy Magdę i Przemka (pozdrawiam, może pobiegniecie w Gorcach?). Potem dochodzi jeszcze trzech chłopaków z trasy. Ciekawe jak wiele różnych pasji ludzie realizują w górach. Wczoraj widziałem rodzinne „quadowanie” w okolicach Mochnaczki (bród na rzece), dziś ojca i syna wciągających na Radziejową rowery, słychać krosowców na motorach, do tego łaziki jak ja, a przecież jeszcze są lotniarze, biegacze, obserwatorzy przyrody, no i całe spektrum zimowe… Po 19:30 włączana jest ciepła woda, więc niestety, pora kończyć konwersacje i ruszyć pod prysznic. Potem okupuje jeszcze małą salkę na górze, niedaleko pokoju, skąd wysyłam ostatnie relacje i przy okazji ładuję komórkę i aparat, bo tu są gniazdka, a w pokoju nie ma. Właśnie zakończyłem pisać i w tym momencie lampka w ładowarce aparatu zmieniła się z czerwonej na zieloną, a więc akurat… Komputerek podładuję jutro lub pojutrze, bo bateria nieźle trzyma. Pozdrawiam wszystkich, w tym rodzinę, która jutro jedzie do Łeby. Proszę zdobywać wydmy! To też góry! Wracając do zoologii, będę dziś spać jak suseł. Jutro zejście do Szczawnicy granią Małych Pienin i przejazd do Zakopca i Łysej Polany oraz podejście do schroniska w Roztoce. Do usłyszenia. PS: W schronisku do późna odbywają się alarmowe zbiórki umundurowanych. Mam nadzieję, że nocnych alarmów nie będzie...

19.08.2010: Etap VII: Wysowa - Lackowa - Krynica - Jaworzyna Krynicka - Hala Łabowska.

No, cześć robaczki. Motto na dziś brzmi: „W górach trzeba mieć szczęście” . Zawsze. No, ale do rzeczy. Wieczorem poszedłem jeszcze raz do karczmy na dół, zapłaciłem za pokój i przy soku przeczytałem niektóre zabawne wpisy w księgach pamiątkowych, prowadzonych od kilku lat. Napomknąłem, co ważne, że startuję o 6-ej rano i że na śniadanie nie przyjdę. Rano czułem się lekko coś jakbym dostał małym kilofkiem w łeb, a młoteczkami w palce stóp, które nadal wzbraniały się od marszu. Gdyby dziś za oknem był deszcz, nie wiem jak by się to skończyło, ale na pewno zrzuciłbym to na fatum Lackowej. No, ale trzeba mieć szczęście, więc za oknem było słońce. 6:15 – gotowy do marszu schodzę na dół, do ciemnego jeszcze holu. Macam za klamką, naciskam, a tu nic – zamknięte. Macam dalej, uff… jest klucz (mam szczęście), przekręcam – kupa (szczęście ulotniło się). Klucz jakiś trefny, albo drzwi źle spasowane, ale nie mogłem się wydostać (próbowałem kilka razy). Następny kwadrans spędzam na węszeniu po innych pomieszczeniach, w poszukiwaniu innych drzwi. Trafiam m.in. do kuchni, innej Sali i jeszcze nie wiem gdzie… Nic. Ale – tu zaświeciła się mała nadzieja – są okna!!! Na dole jest jedno otwarte w dużej Sali jadalnianej. No to myk, zestawiłem doniczki z pelargoniami i hyc, jestem wolny. Ale straciłem ponad kwadrans. No, ale trzeba mieć szczęście, nie? Mogło nie być okna… Mogłem mieszkać w piwnicy, hehehehe… Lekko spóźniony zatem robię pierwsze kroki paralityka, by przyzwyczaić stopy do bólu. Nie jest to tak mocne jak rwanie zęba, ale… rwanie szczęki. Wysowa jest pięknie pusta po szóstej rano. Cerkiew lśni w słońcu, a na jej tle tabliczki szlaków, w tym ta, którą znam już na pamięć „Lackowa 3km”.


Fot: Cerkiew w Wysowej.

Sklepik koło cerkwi już otwarty, ale mijam go, mam już pięć kilo różnego prowiantu. Droga skręca za cerkwią w prawo, a potem w lewo i prowadzi na łąki. Piękna poranna poświata, mgły i słońce. Od razu w lesie gubię szlak. No, bo jest to szlak zielony, a jakimś trafem, jak do tej pory zielone są najgorzej oznaczone. Na szczęście wracam i po 5-ciu minutach jestem na właściwej ścieżce. Ale co moje, to moje. Pokonałem w obie strony wielkiego powalonego buka, a co! Trzeba mieć szczęście, mówiłem, nie? Żarty się kończą, zaczyna się mozolne podchodzenie, najpierw na granicę, gdzie zielony szlak łączy się z czerwonym. Warto trzymać się czerwonego, który idzie po samej grani, od jednego słupka granicznego, do drugiego. Zielony udaje, że idzie inaczej, co w praktyce oznacza „chaszczowanie” w poszukiwaniu jego biegu, a i tak co jakiś czas oba szlaki łączą się. Podejście jest dość długie i monotonne, ale pogoda wynagradza. Gdy w końcu jestem na szczycie Ostrego Szczytu, jestem pewien, że to już powinna być Lackowa, wszak w Internecie krążą legendy o jej stromych zboczach. Niestety, Lackowa za godzinę – oznajmia tabliczka. Zejście z Ostrego to karkołomna rynna po śliskiej glince i kamieniach, ale tę jeszcze da się pokonać. Od Przełęczy Pułaskiego, która jest niemiłosiernie nisko (świadomość konieczności odrobienia wszystkiego, z czego się zeszło - zabija) zaczyna się podejście bez końca. Góra z daleka wygląda niepozornie. Z Przełęczy jawi się jako poprzecznie do szlaku leżące cielsko, na które lada moment się wskoczy, prawie z rozpędu, po zejściu z Ostrego. Tylko, że rozpęd jakoś niknie, jak staje się u stóp podejścia. Muszę kilka razy się zatrzymywać, co zdarza się rzadko. Jest na serio ostro pod górę i to długo. Potem kraina ułudy wierzchołków, za którymi jeszcze pojawiają się następne. A idzie się już wtedy po wąskiej grani, z której sterczą kamienne wychodnie. W końcu jest – mała szersza przestrzeń będąca płaszczyzną szczytową.


Fot: Słupek na jednym z przedwierzchołków oraz własciwy szczyt Lackowej.

Jest tu kilka różnych tabliczek, więc nie da się pomylić właściwego wierzchołka z innym. Poza tym numer słupka zgadza się z mapą. Kola w nagrodę, dwie fotki z samowyzwalacza… Radość. To moja ostatnia góra w KGP, tak więc właściwie można się zwijać do domu. Nie, nie… To tylko żart. Ale oczywiście, cieszę się bardzo. Łzy nie pozwalają mi dalej pisać, normalnie, hehehehe.


Fot: Na szczycie Lackowej.

Za Lackową wcinam herbatniki i przez dwa kolejne garby: Czerteź i Dzielec dochodzę w końcu do miejsca, w którym mój szlak odbija od granicy. Schodzę nisko, polami aż do szosy między Mochnaczkami. Tu chwila konsternacji – jak dalej idzie szlak – i ruszam z kopyta… aż tu… przejście brodem i to przez szerszą niż ostatnio rzeczułkę. Nie ma rady, trzeba mieć szczęście - innym się takie cuda nie trafiają! Pora ściągać buty i się przeprawiać. Woda super zimna, ale przyjemna w dzisiejszym upale. Na drugim brzegu osuszam się i przy okazji (i z konieczności) zmieniam wszystkie plastry. A że jest tego trochę i zbliża się południe, to jednocześnie zjadam śniadanie. Muszę tylko uważać, by z rozpędu nie zjeść plastra zamiast kiełbasy.


Fot: Ostre zejście z Lackowej. Stare oznaczenie zielonego szlaku w Mochnaczce.


Fot: Bród na rzece w Mochnaczce. No i brud na butach...

Potem dalej do lasu (Uwaga! Szlak od razu skręca w prawo pod górę, a nie idzie główną drogą!), skąd cały czas pod górę, zyskując po woli na wysokości… Po długim dystansie szlak łączy się z czarnym i osiąga miejsce, gdzie prace leśne dokonały strasznego spustoszenia w stanie drogi. Mija mnie nawet jakiś buldożer, jak z innej bajki. Trwa wycinka. Dzisiejszy sprzęt może wyrwać wszystko (nawet ósemkę z bocznie ułożonym korzeniem). Z tego miejsca wciąż idę do góry, by w końcu osiągnąć niepozorny szczyt Huzary. Spotykam tu rodzinę z dwójką dzieci. Mało w ogóle dziś ludzi spotykałem na szlaku, część z nich nocowała w terenie (na granicy, w wiacie, na początku szlaku; pod Ostrym…). Z Huzarów – ciekawostka – do Krynicy zbiegają dwa szlaki: zielony i czerwony. Pierwszy obliczony jest na 1/2h, drugi na ¾h. Wybieram zielony, bo zależy mi na czasie. Ku mojemu zdziwieniu, oba szlaki schodzą dokładnie razem, calutki czas, w to samo miejsce miasta. O co chodzi? Udało mi się zbiec w 25 minut, ale nadal nie wiem ile zaoszczędziłem czasu – 5 czy 20 minut? W Krynicy odwiedzam sklep, a potem szukam poczty. Po wielu wskazówkach udaje mi się ją odnaleźć, a tam – system obsługi jak w urzędach! Numerki i wyczytywanie. Ja cie… Po kwadransie wysłałem do domu niepotrzebne mapy, a po kolejnym udaje mi się w PTTK (obok poczty) podbić pieczątki, potwierdzające moje przybicie. Pod Jaworzynę Krynicką podchodzę mieszanką szlaków łącznikowych przez Przełęcz Krzyżową i podejmuję decyzję, że na szczyt Jaworzyny wjeżdżam wagonikiem gondolowej kolejki (15 zł w jedną stronę!). Wchodziłem szlakiem na ten szczyt 3 razy w ostatnie Święta BN, więc czuję się rozgrzeszony, poza tym czas leci.


Fot: Kolej gondolowa na Jaworzynę Krynicką. Na stoku trwają prace przygotowawcze do sezonu zimowego. Drogowskaz szlaków na szczycie Jaworzyny.

Na szczycie jestem około 15.30, więc dość późno, Na domiar złego, teraz widzę, że zza Jaworzyny nadciąga ściana wody – idzie deszcz. Decyduję go przetrwać w Krynickiej Kolibie na Szaszłyku. Decyzja dobra (smak i atmosfera) i zła (trawienie i senność, no i czas). Tak czy owak, po deszczu i tak widać było, że następne fale są nieuniknione. Od razu oblekam plecak w pokrowiec i zakładam pelerynę. I faktycznie już po kilku krokach przychodzi pierwszy prysznic. Krótki. Może z 10 minut. Po nim wraca słońce i pojawia się piękna tęcza.


Fot: Po deszczu zawsze jest słońce...

Do Runku (ktoś na tablicy dopisał „T” i jest Trunek) utrzymuje się piękna pogoda. Stąd jest jeszcze 6,9km do schroniska. Na tym odcinku przechodzi jeszcze pięć fal. Pelerynę to zakładam, to zdejmuję. Raz udaje mi się po nią nie sięgnąć, ponieważ akurat szedłem gęstym bukowym lasem, a on działa jak parasol.


Fot: Runek. Rozgrzany las paruje po deszczach.

Ostatni deszcz – i to najpotężniejszy – wali z nieba dosłownie na 500 m przed Halą Łabowską. Trzeba mieć szczęście, czyż nie? Dobijam tu w falach wody, ale peleryna jest wytrzymała. Nadyma się jak żagiel, ale chroni dobrze. Z okapów schroniska spadają wielkie wodospady. Jak dobrze, że tu już jestem. To najpóźniejsza meta: jest 19:15 (13h, wliczając wyłażenie przez okno, ale to też jest gimnastyka).


Fot: Ten buczek miał pecha (piorun). Fale wody spadają z dachu schroniska na Hali Łabowskiej.

W jadalni jestem sam, ale tylko przez chwilkę. Tuż po mnie dochodzą trzy osoby, które przez okno wyglądają jak koniki morskie w akwarium. Potem jadalnia się zapełnia – jest więcej osób. Herbata, szarlotka i racuchy – to zestaw kolacyjny. Sms-y udaje się dopiero puścić z kabiny prysznicowej, z innych miejsc nie mam zasięgu (jakaś para proponuje mi wcześniej swój telefon, mają tu zasięg z Play, hmmm, ale też tylko w jednym miejscu – przy kominku). Ciepła woda jest boska i czystość jest boska. Nie wiem, co na to moje buty, które mam nadzieję wytrzymają ten maraton do końca. Nie wiem czy poznają słowo czystość, ale czasem, po deszczu, w trawie udaje się je przetrzeć do prawie pierwotnego stanu. Zakupuję zapas wody (rano bufet dopiero od 8-ej, a wtedy mam nadzieję być już w trasie, choćby i przez okno). Wieczór upływa mi miło na pogawędkach o górach. Jedna z dziewczyn, która dotarła tu w „mokrej trójce” tuż po mnie jest niezłym łazikiem, opowiada o Rumunii (Rodniańskie), była też na Ukrainie. Wymieniamy zdania na temat dzisiejszego turysty górskiego, zmian w górach, o schroniskach itp. Itd. Bardzo miło się gaworzy, ale wszyscy jutro idą dalej w trasę, więc po 11-ej wieczorem kończę jeszcze pisanie tej relacji i idę lulu. Niestety, z kabiny prysznicowej jej nie puszczę, wybaczcie. Może jutro, bo prawdopodobnie zamiast na Słowacji, wyląduję w Szczawnicy lub okolicy (lekka logistyczna zmiana planów, o której napiszę niedługo). Dobranoc. No i życzę szczęścia.

18.08.2010: Etap VI: Przejazd z Barwinka do Wysowej.

Miło było pobyczyć się w łóżku aż do 7:30. Słońce już dawno ostro przygrzewało, gdy zacząłem się oklejać plastrami i czołgać do łazienki. Tak, to była dobra decyzja. Przejazd dzisiejszy do Wysowej to stanowczo lepsza opcja. Po pięciu dniach czas na mały relaks, a na dodatek wyeliminowanie odcinka, który mógł spowodować w ogóle zakończenie marszu (gdyby tak poczołgać się po gałęziach i błocie 70km). A tak, wstałem, umyłem się spokojnie, zgoliłem trzydniowy zarost i rozkoszowałem się śniadaniem przygotowanym przez gospodarzy. Pan Bogusław przygotował pyszną trzyjajową jajecznicę na kiełbasce (od razu wraca moc!), a do tego pomidorowo-ogórkowa sałatka Pani Marty, wszystko z ekologicznych produktów, czyli z własnej grządki (ewentualnie sąsiada sołtysa). Pysznie i pięknie się zrobiło od rana. Herbatka przed progiem chałupy, rześkie powietrze po nocnym deszczu (padało, a jakże), promienie słońca – wszystko namawia mnie do zostania na dłużej, czemu nie mają nic przeciwko gospodarze.


Fot: Gospodarze przed chałupą "U Marty"; Czas na jogurt przed sklepem w Barwinku.

Niestety, nie tym razem, może będzie okazja do spotkania za jakiś czas, bo miejsce to jest godne polecenia. Serdecznie pozdrawiam Panią Martę i Pana Bogusława, a wszystkim radzę: jak w Barwinku lub okolicach, to stanowczo „U Marty”! Autobus do Dukli mam o 10:07, odwiedzam jeszcze wcześniej sklep, gdzie dostaję mój ulubiony, tym razem leśny, jogurt z Sanoka (to sentyment po pierwszych Bieszczadach, ech… te lata 90., osiem osób w jednym namiocie, nocne łażenie po górach – ludzie, gdzie Wy jesteście?). Dopijam jogurt już na przystanku. Autobus jest punktualnie. Od kierowcy dowiaduję się, że wysiadanie w Dukli nie jest dobrym pomysłem, bo dalszych połączeń raczej tu nie złapię. Jadę zatem PKS-ami do Krosna, potem do Jasła, stamtąd do Gorlic i wreszcie prywatnym autobusem firmy Voyager do Wysowej. Dziwne, ale do uzdrowiskowego miasta ani PKS, ani Veolia nie mają połączeń (?). To nic, wszystkie przesiadki są krótkie i podróż nie trwa długo. Wysiadam dosłownie o krok od Gościnnej Chaty, karczmy, w której mam przyjemność dziś gościć.


Fot: Gościnna Chata - miejsce noclegu w Wysowej. Regenerujący smalczyk...

Tak więc kroi się regeneracja dla nóg i głowy, ale i dla żołądka. Od razu pakuję się do pokoju na poddaszu. Warunki wspaniałe, iście hotelowe, a wyposażenie pokoju w starym stylu, m.in. fajne, drewniane - wysokie i krótkie łoże. Po rozpakowaniu się robię pranie (drugie większe na trasie) i wyruszam na krótki spacer po Wysowej. Tłumów nie widać, mimo wakacji i charakteru miejscowości. Przechodzę koło cerkwi, którą kiedyś zwiedzałem przy innej okazji. Dochodzę do drogowskazów pokazujących czasy szlaków. Już kiedyś tu stałem i czytałem, że na Lackową stąd pozostaje tylko 3h. Mimo to, wtedy nie mogłem tego zrobić (wyjazd firmowy), jak również nie udało się na nią wybrać podczas ostatnich Świąt BN, które spędzaliśmy w Krynicy (Lackową obejrzałem wtedy ze szczytu Jaworzyny Krynickiej, znów o rzut beretem, jak to mówią), tak więc Lackowa pozostała do teraz moją ostatnią nie zdobytą górą w KGP. Mam nadzieję, że jutro to fatum zostanie przełamane. Małe zakupy w sklepiku spożywczym i powrót do pokoju. Mam już teraz spory zapas żywności na jutro (część kupiłem też dziś w sklepie w Gorlicach, czekając na autobus), a może nawet za spory. Ale to dobrze – wszystko lepsze od jeżyn, na które wczoraj, pod koniec dnia, nie mogłem po prostu patrzeć. Nie dziwne, zjadłem ich chyba kilka kilo! Jest około 17-ej, gdy schodzę na dół, do karczmy i funduję sobie porządny wypas. Są to: kociołek chlebowy z leśnym gulaszem (gęsty gulasz mięsno-grzybowy podawany w pięknym chlebku, tak jak podaje się żur) oraz kindziuk ziemniaczany (danie typowo wschodnie, masa z tartych ziemniaków ze słoniną zapiekana w foremce, krojona na plastry i podawana na ciepło z omastą z sosu czosnkowego, do tego surówka z kapusty). No, a wcześniej oczywiście na stole ląduje smalczyk i twarożek z chlebkiem, więc łącznie jest tego półtorej tony. Pomimo tego zjadam pół chleba, w którym podawany jest gulasz, ponieważ pieczywo jest tu rewelacyjne, w szczególności ze wspomnianym twarożkiem. No, dobra, dość… Niby to wszystko zjadłem dopiero co, a teraz mi ślina leci do tego, co piszę – chore! W międzyczasie jedna z kelnerek przynosi mi mój list z mapami. To pierwsza przesyłka, jaką wysłałem, celem odebrania map w trasie. Zadziałało bardzo dobrze, dzięki czemu nie dźwigałem od początku dodatkowego kilograma. Jutro, w Krynicy, mam nadzieję wysłać do domu wszystko to, co z kolei nie jest mi potrzebne. Wracam do pokoju i siadam do komputera. Kończę dzisiejszą relację, która jak na dzień bez gór i tak jest już za długa. Zaraz zajmę się fotkami z dni zaległych – one, tzn. fotki, zajmują dużo czasu i dziś jest pierwsza okazja by to nadrobić. Z góry przepraszam, jeśli kolejne relacje lub fotografie pojawią się też z opóźnieniem – czasem nie ma na to już czasu, a i siły są wyczerpane, więc sami wiecie… Ale potem zawsze jakoś to nadrobię. Pozdrawiam, trzymajcie kciuki za jutro. Przede wszystkim za pogodę!

17.08.2010: Etap V: Dołżyca k. Komańczy - Barwinek.

Start rekordowy, bo już o 6:15 rano jestem gotów. Nocą wpuściłem przez balkon pieska gospodarza. Widocznie nikt nie chciał go w domu, a na zewnątrz szalała burza, więc zaskrobał do mnie. Wbiegł do pokoju i oczywiście się otrzepał z deszczu. Poprosiłem go grzecznie, by zamieszkał tej nocy na korytarzu. Był tak cichy, jakby doskonale wiedział, jakie popełnia przestępstwo i że cichym warto być, bo inaczej… wiadomo. Nie chciało mi się wstawać. Ale się przełamałem i ruszyłem, mimo, że to był pierwszy start bez słońca, z ciemnymi chmurami. Nie wiadomo, jaka miała być pogoda, równie dobrze za chwilkę mogło znów lunąć. Szlak zielony opuszcza Dołżycę w sposób enigmatyczny – trudno doczekać się znaków, ale jakoś „na czuja” udaje się dotrzeć do lasu, skąd dość długo wspinam się na Szeroki Garb w paśmie granicznym.


Fot: Na Ostrym Garbie łapię ściezkę graniczną. Lasy spowija cudowna mgła.

Zatrzęsienie jeżyn. Ratują mi życie dziś wielokrotnie, gdy chce mi się pić – zanim sięgnę do żelaznych zasobów wody, zawsze można najpierw garstkę jeżyn zastosować, a to i woda i cukier, a więc to, czego trzeba w marszu. Szlak dzisiejszy to – muszę przyznać – czysta frustracja. Fakt, bardzo dziki, ładny przyrodniczo... Ale, niestety, w fatalnym stanie. Mnóstwo położonych drzew i bajor błotnych, które obchodzę przez chaszcze i jeżyniska. Myślę, że chodzenia w poprzek jest na niektórych odcinakch więcej niż wzdłuż! Ale jest dziko, to fakt… Idę przez wiele kilometrów tropami wilka. Spotykam młodego jelenia, a potem nawet puchacza – to akurat jest moje pierwsze spotkanie z tym ptakiem i wynagradza mi trudy błotne. Moja mama miała już szczęście obserwować go na swoim parapecie. Miała rację. To ptaszysko jest jak duży pies. Szkoda, że takie płochliwe - po każdych kilku metrach próby zbliżenia się, przelatywało o kilka drzew dalej, aż wreszcie wkurzone moim natręctwem poleciało gdzieś w bok. Zawsze jak widzę sowę, wydaje mi się, że widzę ptaka bez głowy. Mgła szybko opada i na kolejnych polanach jeżynowych jest już nawet dusznawo. Na Pasiekach stoi żelazna wieża, chyba geodezyjna, ale jej konstrukcja nie zachęca do wchodzenia. Potem – Kanasiówka. Szczyt nie robi większego wrażenia. Schodzi się tu wiele szlaków, a tablica je obrazująca wisi na krzaczku, jak wywieszka „zaraz wracam” – w centrum tej kryżówki, a jakże, błoto.


Fot: Podkowa na szczęście... Mgły przed Pasiekami.


Fot: Tablica szlaków na Kanasiówce.

Kolejne kilometry przypominają trochę wczorajszy dzień – dośc monotonna leśna ścieżka bez wielkich widoków. Na dodatek to błoto, obsuwajace się nogi, łapanie równowagi. Jeszcze nie walnąłem na trasie, ale poślizgów kilka już było. Buty łapią z tego błotka sporo wilgoci, co wprawia mnie w lekkie zniechęcenie. Kluczowym etapem jest obszar rezerwatu „Źródliska Jasiółki”, gdzie – jak na źródliska przystało – droga przez łąkę jest mocno podtopiona i nawet kępy, które wydają się solidnymi ostojami dla stóp, zapadają się w ciemne błotko z charakterystycznym mlaśnięciem buta. Koniec złudzeń jeśli chodzi o susz w obuwiu. Kolejny etap pokonywania źródlisk to most z bali (chodnik), wypróchniały maksymalnie. Idę po nim na linii gwoździ, które łączą podest z belką biegnącą wzdłuż, tak dla pewności. Niestety, podest zrobiony jest do miejsca, z którego jest jeszcze ze 30m do brzegu łąki, więc ponownie chlap-chlap…


Fot: Gdy wychodzi słońce, od razu wraca optymizm, a jeżyny krzepią...


Fot: Tak wygląda pomost przez źródliska Jasiółki; Apetyczne grzybki...

Okazuje się, że źródliska nie są najbardziej upierdliwym miejscem, im dalej w stronę Barwinka (wgłąb Beskidu Niskiego), tym gorzej. Błoto jest wszedzie, czasami stanowi jedyną rynnę jaką można dalej się przemieszczać. Fataliza. Okrążam większość bajor szerokim łukami w lesie, ale w ten sposób nadrabiam czasem drugie tyle trasy. Szkoda, że jednak nie mam zegarka z GPS, bo sam jestem ciekaw, jak długi w praktyce był dziś marsz. Myślę, że średnio trzeba by pomnożyć założone z mapy 35 km razy... co najmniej 1,3. Szlak nawet bez podtopień jest kręty, a mierzenie z mapy odbywa się po prostych liniach, cyrklem. Ciekawostką trasy są położone w pobliżu Góry Kamień cmentarze żołnierskie z IWŚ, jest ich tu kilka. Widać również w terenie działalność eksploratorów, który swe znaleziska zostawiają czasem na słupkach granicznych, wzdłuż których idę. Raz jest to podkowa, raz łuska od pocisku szrapnelowego (stała chyba kilka dni, bo była pełna wody). Okolice Kamienia, a potem samej Przełęczy Dukielskiej, to tereny mocno dotknięte przez zawieruchy wojen. W całym Beskidzie Niskim jest ponad 400 cmentarzy rozrzuconych po graniach i zboczach górskich pasm. Ja dziś spotykam chyba 4 kwatery oznaczone jako cmentarze. Jeden zagospodarowany przez naszych, a kilka innych przez Słowaków. Poszukiwacze zostawiają często na tych cmentarzach znalezione fragmenty uzbrojenia, zardzewiałe saperki i inny złom. Rozumiem, że to ku czci zabitych. Na „polskim” cmentarzu (głównie pochowani są tu żołnierze rosyjscy i austriaccy, a mogiły są z lat 1914-15) jest też zawieszony prowizoryczny dzwon, a umieszczona pod nim tabliczka zachęca do zadzwonienia na cześć poległych. Ziemia bogata jest tu w ślady tamtych czasów. Na podejściu pod jedno ze wzniesień Kamienia, na glinianej ścieżce znajduję wypłukane przez deszcz jakieś okucie czy klamrę, może od jakiejś torby – tak wygląda. Pomiędzy blaszkami jest jeszcze fragment skóry, niesamowite. Wzorem eksploratorów tu działających, zostawiam to znalezisko na jednym z cmentarzyków.


Fot: Żołnierska saperka... Okucie znalezione na ścieżce, tuż pod szczytem góry Kamień.

Za Kamieniem (13.30) schodzę ostro w dół i po pewnym czasie opuszczam szlak graniczny, by zejść do przysiółka Czeremcha (wieś Lipowiec, 14:33). Nie ukrywam, że liczyłem tu na jakiś sklep, kolę itp., ale nici. Schodzi się dość monotonnie bitą drogą, dochodzi do głównej, innej drogi i po skręcie w lewo dochodzi wkrótce do tablicy „Czeremcha”. Są dwie tablice, jak zwykle. Koniec Lipowca to początek Czeremchy, tak powinno być. Tymczasem na obu „tylnych stronach” tablic są podane odległości do bardzo odległych miejsc. Zobaczcie to na fotkach. Generalnie fajny pomysł i w tej pustce krajobrazu, na polnej drodze, wygląda to nierealnie…



Zanim doszedłbym do Czeremchy, szlak odbija w prawo i znów, po pokonaniu pól (i – o zgrozo – brodu!) piłuję ponownie na szlak graniczny. Ten odcinek jest w najgorszym stanie i odbiera chęci do chodzenia w ogóle! Błoto, gałęzie, błoto. Wyłamałem dziś setki małych gałęzi buków, leszczyn i olch, by szlak w ogóle był do przejścia. Naturalny charakter charakterem, ale szlak nie nadaje się w tym miejscu w ogóle do użytkowania. Upadłe drzewa leżą tu od lat, bo porosły je już huby rosnące w poprzek. Makabra. Cieszę się po dojściu do granicy, ale tu nadal omijanie kałuż i bagien to główna atrakacja.


Fot. Szlak oferuje tu niezliczoną ilość atrakcji. Brody, błota...


Fot: Niektóre muchomory kojarzą mi się z drożdżówkami. Są też piękne kurki...


Fot: Znowu "wilcze" łapy, no i włochate odchody, a więc kogoś, kto zjadł kogoś innego razem z futrem...

Ponownie towarzyszą mi ślady wilcze. Jeszcze tylko odbicia dwóch szlaków do Chatki Studenckiej w Zyndranowej (pierwotnie tam miałem się ulokować, ale nie mogłem złapać kontaktu z zarządzajacymi obiektem), no i szum zbliżających się samochodów oznajmia zbliżanie się do Barwinka. Jest tu duże przejście graniczne (po wejściu do strefy Schengen prawie martwe, a infrastruktura olbrzymia). Dopadam do baru „Barwinek” po polskiej stronie w ostatniej chwili. Tuż za mną dociera tu ściana wody wieczornego deszczu. Do Barwinka mam stąd tylko kilkaset metrów, ale skoro pada zjadam żurek z jajkiem (bdb) i pierogi z mięsem (bez smaku, wypatroszyłem kilka z farszu by zjeść samo ciasto, bo farsz po prostu bezpłciowy). Kola, piwo i można dalej iść. Teraz już nie pada, a ostatni fragment drogi to krótki spadek szosy do bocznej drogi we wsi.


Fot: Docieram do Barwinka... Nogi ciągnę daleko na mną...

Agroturystyka „U Marty” jest prawie na samym brzegu, od tej właśnie strony, więc jakoś tu docieram. Jeszcze tylko czyszczenie obuwia przed wejściem i zaraz dostaję kolejny trzyłózkowy pokoik. Szybko pod przysznic (bo od piwa znów łapią mnie dreszcze po zmęczeniu, jak po Marszonach). Ciepła woda jest boska. Mam już tyle obolałych miejsc na stopach i tak zgnojone dzisiejszą drogą buty, że postanawiam jutrzejszy etap zamienić na autobus, tak więc przejadę z Barwinka, przez Duklę do Wysowej, będę miał więcej czasu na regenerację sił, pranie, fotki do relacji itp. Naprawdę mam po dzisiejszym błoto-marszu lekko dość. Odcinek, który miał mieć 35km, miał minimum 50, bo czuję to dotkliwie na nogach. A jutrzejszy zaplanowany z mapy ma 50? Bez sensu, odpuszczam go, tym bardziej, że kolejny odcinek ze szczytem do Korony to właśnie dopiero trasa z Wysowej, tak więc jutro - regeneracja. Wieczorem siedzę jeszcze w kuchni i rozmawiam z Panem Bugusławem, profesorem AGH, który prowadzi z żoną tę agroturystyczną chałupę. To jego rodzinne siedlisko, ale pochodzi z Opolszczyzny. Długo rozmawiamy o górach, o ekologii, o klientach „różnej maści” i wielu innych rzeczach. Żona Pana Bogusława, Marta (tytuowa można rzec, bo miejsce zwie się „U Marty”), pracowała w służbie zdrowia, a dziś – oprócz wielu obowiązków w i przy chacie (np. koszenie trawy kosą) oraganizuje m.in. zajęcia z języka niemieckiego dla dzieci z okolicznych domów – i to za darmo! Takich ludzi ze świecą szukać. Pan Bogusław też opowiadał jak przyjmował np. grupę zmokniętych harcerzy (bez rezerwacji), a że sam działał trochę w harcerstwie, także nie wziął od nich grosza, bo byli po prostu w potrzebie. Uwielbiam takich ludzi i takie miejsca. Możecie tu przenocować w starej drewnianej chatce, a z tego co widzę na wizytówce, są tu także i konie… Dla zainteresowanych podam namiary, żeby nie było, że reklama. Teraz, dzięki uprzejmości gospodarza, wykorzystałem jego laptop do wysłania dwóch poprzednich relacji, a za moment wstawię i tą, dzięki czemu wyjdziemy na zero. Zdjęcia poobrabiam jutro, w Wysowej i dołączę do poprzednich odcinków. Pozdrawiam, idę wyciskać bąble i spać. G.

 

 

Chwilkę pogadaliśmy z wędrującym właścicielem sympatycznego czworonoga. Tego dnia szedł ze Śnieżnicy (zapewne przez Lubomir, najwyższe wzniesienie Beskidu Makowskiego), gdzieś dalej na północ, w stronę Myślenic. Poprzedniego dnia był na Turbaczu. Przekazaliśmy sobie życzenia dalszej dobrej drogi i poszliśmy w swoją stronę. Ciekaw jestem czy spotkam jeszcze tę "ekipę", zdobywającą Koronę Gór Polski w przeciwną - od założonej przeze mnie - stronę, gdy już ruszę w moją wędrówkę.